Ben jij al woke?

Yvonne van Sark
3 oktober 2019

In onze vorige nieuwsbrief schreven we over Woke, een term die weergeeft dat je je bewust bent van wat er speelt in de maatschappij. Mensen die woke zijn, komen op voor het belang van inclusiviteit, of dat nu gaat om je huidskleur, levensovertuiging of seksuele voorkeur. En ze wijzen op de (vele) vormen van discriminatie en ongelijkheid om zich heen. Wokeness sijpelt door in de jongerencultuur, doordat veel artiesten en influencers mensen oproepen ‘to stay woke’.

Op kantoor maken we er soms grapjes over, over de vraag of iets wel of niet woke is. Of iemand zingt het Woke-nummer van Arjen Lubach. Zeker is dat het bewustzijn rond de term en het belang van inclusiviteit toeneemt. Van de nieuwe campagne van Zalando ‘Free to be’ die je aanmoedigt om jezelf te zijn tot Always die genderneutrale verpakkingen zonder Venus-symbool introduceert.

Ik ben woke

Als je nog niet bekend was met de term woke of als je je afvraagt wat de impact hiervan is op jongeren in Nederland, luister dan vooral eens naar het nummer Woke van Arjen Lubach. Op onnavolgbare wijze schetst hij de belevingswereld van de 20-jarige psychologiestudent Maaike, die maar wat druk is met het dragen van het leed van onderdrukten.

Satire, dat zeker, maar Lubach laat mooi zien hoe ingewikkeld onze maatschappij is geworden als je nog volop in je identiteitsontwikkeling zit en je bewust wordt van veel vormen van impliciete discriminatie. Als iedereen woke is, bega je al gauw een misstap en dat is simpelweg niet cool.

Genderful

Wie verder wil duiken in het thema, kan een kijkje nemen bij de expositie What a Genderful World van het Tropenmuseum. Een tentoonstelling die beelden over mannelijkheid en vrouwelijkheid centraal stelt en laat zien hoe hier en elders in de wereld gender beleefd en geuit wordt.
Daarbij heeft het Tropenmuseum ook nagedacht over Instagrammable belevenissen: zo kun je een duik nemen in een ballenbak van borsten, of een fotoshoot doen die je bewust maakt van je eigen typisch ‘mannelijke’ of ‘vrouwelijke’ pose.

America to me

En voor wie toe is aan nog diepgaandere kost over inclusiviteit, wijzen we tot slot op de Amerikaanse serie ‘America to me’ die deze zomer in Nederland werd uitgezonden en via npostart nog te bekijken is. Als fly on the wall volgde regisseur Steve James leerlingen op de gemengde highschool Oak Park in Chicago. Een enorm diverse school, met zeer grote verschillen in prestaties tussen witte en zwarte leerlingen. ‘We laten zien dat white privilege zo systemisch is dat verandering heel moeilijk te bewerkstelligen is,’ zegt de regisseur in een interview.
De serie is zo aansprekend omdat de regisseur de leerlingen en docenten dicht op de huid zit. Je kunt je echt inleven in hun verhalen en krijgt ook inkijkjes in hun gezin en leven buiten school. En je ziet docenten oprecht worstelen met hoe ze leerlingen het beste kunnen bejegenen. In de VS leidde de serie tot een debat over kansenongelijkheid, met bijvoorbeeld 1400 lokaal georganiseerde kijkgroepen in het hele land. Een debat dat we ook in Nederland meer gaan voeren. Onlangs sprak ik een docent die lesgeeft op een hbo-opleiding accountancy. Een opleiding met vrijwel alleen jongens van Nederlands-Marokkaanse afkomst. ‘Goh, hoe komt het dat jullie zo massaal kiezen voor accountancy”, vroeg hij aan zijn klas. Waarop hij felle reacties terugkreeg: Hoezo jullie? Welke groep sprak hij daarmee aan? Wat bedoelde hij daarmee? Zijn studenten wilden duidelijk niet in een stereotype hokje geplaatst worden.
Daarmee werd het voor deze docent een dilemma: moet je het er niet over hebben? Of het juist tot thema maken? En hoe doe je dat op zo’n manier dat iedereen eruit leert en zich respectvol behandeld voelt? Enkele leerlingen én docenten van Oak Park zeggen er mooie dingen over.

Meer weten over Woke?

Al sinds 1999 werkt Youngworks met een team van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken en (online) trainingen.

Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Of wil je verkennen wat dit betekent voor jullie organisatie? Neem dan zeker contact met ons op.