Jongeren en… relatie(statussen)

Van scharrel naar prela, of toch een ignorela? In dit artikel neemt Anne Marijn, student en onderzoeksassistent bij Youngworks, je mee in heel specifieke jongerentaal: liefdesjargon en relatiestatussen. Welke benamingen zijn er zoal om de status van je liefdesrelatie mee uit te drukken? Wat betekenen ze en waar komt deze relatietaal vandaan?

Stel je voor: je tienerdochter praat de afgelopen twee maanden alleen maar over één iemand en spreekt veel met deze persoon af. Wanneer je haar vraagt of ze al een relatie heeft, kijkt ze verschrikt op en zegt ze: “Nee joh, we hebben nog lang geen rela. Eerder een prela! We doen het rustig aan.” Je knikt, maar pakt even later toch je telefoon erbij om te Googelen wat ze eigenlijk bedoelt…

Wat is een relatiestatus?

De relatiestatus is een benaming voor de vorm van een romantische relatie die mensen kunnen hebben. Misschien ken je het nog wel uit de hoogtijdagen van Facebook waarbij mensen op hun profiel vermeldden hoe het zat: heb je een relatie, ben je vrijgezel of is het ‘ingewikkeld’?

Wel, deze tijden zijn voorbij. Het scala aan relatiestatussen is alleen maar groter geworden en er komen steeds nieuwe termen bij. Het varieert van FWB (friends with benefits) tot rela (relatie). Jongeren gebruiken deze benamingen vooral in gesprekken met leeftijdsgenoten om de status van een relatie duidelijk te maken. En vaak bestaan die relatiestadia uit afkortingen. Lees meer over jongeren en afkortingen in deze blog.

Voorbeelden van relatiestadia van jongeren en hun betekenis

Het studentenwoordenboek staat vol met afko’s en relatiejargon. Hieronder een overzicht van het brede scala aan relatiestadia. Voor het gemak op volgorde van weinig naar veel commitment.

• Zipless fuck – Een meestal spontane seksuele ontmoeting tussen vreemden waarbij weinig of geen persoonlijke informatie wordt uitgewisseld. De meest vrije vorm van casual seks.
• One night stand – Een eenmalige seksafspraak.
• Fuckbuddy – Een verbintenis alleen voor de seks. Vergelijkbaar met FWB.
• FWB – Friends With Benefits. Een seksuele relatie waarbij het belang van de ‘relatie’ voornamelijk de vriendschap en de seks is.
• Situ/Situationship – Situatie. De staat van verwarring bij twee personen die misschien samen slapen en/of romantische gevoelens voor elkaar hebben, maar niet officieel samen zijn. Vergelijkbaar met een scharrel.
• Scharrel – Iemand met wie je regelmatig afspreekt, maar met wie je niet exclusief aan het daten bent.
• Quarrel – Quarantaine scharrel. Een vaste scharrel in quarantainetijd.
• Twarrel – Twijfelscharrel. Een scharrel die potentieel tot een relatie (of eerst een prela?) zou kunnen uitgroeien.
• Kwarrel – Kwaliteitsscharrel. Is hetzelfde als een Twarrel.
• Eventuela – Eventuele relatie. Er ontstaan gevoelens en de relatie kán uitgroeien tot ‘prela’ of zelfs ‘rela’.
• Prela – Pre-relatie. De fase net voordat een relatie een relatie wordt, de pre-relatieperiode.
• Mingle – Mixed en single. Een type relatie tussen een toegewijde relatie en single zijn. Privé gedragen ze zich als een stel, maar ze maken hun relatie nog niet openbaar.
• Ignorela/Negerela – Ignore relatie of negeer relatie. Het wordt nog geen relatie genoemd. Toch ziet iedereen in de omgeving dat het een relatie is, of wordt. De hoofdrolspelers ontkennen het alleen nog voor zichzelf.
• Rela – Een relatie (spreekt voor zich).

@cl_audio The 3 stages of dating a #Dutch ♬ one summer’s day ~ spirited away lofi – Closed on Sunday

Hoe is deze relatietaal onder jongeren ontstaan?

Waar groepscultuur heerst, ontstaan groepstalen. Bij het ontstaan van jongerencultuur hoort dus ook het ontstaan van jongerentaal. Je kan hierbij denken aan straattaal.

Relatiestadia zijn onderdeel van een nog specifiekere taaldimensie: studententaal. Het gebruik van studententaal is een vorm van zelfspot, die tegelijk ook status weergeeft: de spreker bevestigt en verstevigt met het gebruik de sociaal-elitaire identiteit. Studententaal wordt dan ook vooral gebruikt door theoretisch en wetenschappelijk (lees havo, vwo, hbo en wo) opgeleide jongeren. Ben je net begonnen met studeren en wil je je goed in de groep van bijvoorbeeld je studievereniging mengen? Dan gebruik je studententaal. En zoals ook bij andere vormen van jongerentaal, worden begrippen inmiddels ook geadopteerd door andere groepen.

Waarom verzinnen jongeren liefdesjargon voor elke mogelijke relatiestatus?

Eskimo’s hebben meerdere termen voor sneeuw. Zo hebben jongeren een waaier aan termen voor liefdesrelaties. Want natuurlijk staan liefdesrelaties centraal in het leven van veel jongeren. Uit onderzoek blijkt zelfs dat jongeren meer aan liefde, relaties en seks denken dan aan vrienden, familie en school.

Maar waarom hebben jongeren tegenwoordig zoveel benamingen nodig voor relaties, terwijl je vroeger gewoon ‘verkering’ had? Dat is nog niet wetenschappelijk onderzocht. Wel bestaan er meerdere aannemelijke theorieën:

1. Social media verhogen de verwachtingen van romantische relaties. Door perfecte plaatjes en perfecte stellen op Instagram of TikTok te zien, krijgen jongeren het idee dat een relatie perfect moet zijn. Wanneer ze zelf gaan daten en erachter komen dat het niet helemaal perfect is, kan het moeilijk zijn om er de status van vaste relatie op te plakken.
2. Jongeren zijn bang voor afwijzing. Onder andere door de perfecte plaatjes op Instagram zijn ze bang niet goed genoeg te zijn.
3. De keuze is reuze. De hoeveelheid aan dating apps geven tal van mogelijkheden. Het aantal potentiële partners groeit en de keuze wordt daardoor moeilijker. Wat als die ander toch beter bij me past? Jongeren durven zich minder te binden en veroorloven zichzelf kritischer te zijn.
4. Social media maken romantische relaties minder privé. De stappen die iemand zet op romantisch vlak zijn veel makkelijker te volgen. En je maakt ook snel contact. Jouw lover kan zo in je inbox ‘sliden’. De labels zijn dan makkelijk in gebruik, om je volgers precies te laten weten waar je mee bezig bent zodat je speculatie kan onderdrukken.
5. Het is een makkelijke manier om de keuze tussen wel of geen relatie te ontwijken. Door een label aan een relatie te hangen, zoals een prela (lees pre-relatie), hebben jongeren de vrijheid om wat langer na te denken over wat ze willen. Dit leidt tot het volgende punt:
6. Een relatiestatus kan worden gebruikt als excuus. Door aan te geven dat iets nog geen relatie is kunnen jongeren zich indekken en hebben ze een excuus om zich nog niet vast te leggen. Zie ook punt 3.
7. Het is eigentijds. Taboes op andere soorten romantische relaties verdwijnen en daarmee ontstaat er meer ruimte voor jongeren om te experimenteren.
8. Jongeren stellen volwassen worden steeds meer uit. De emerging adults worden ze ook wel genoemd. Mijlpalen als een vaste baan, een eigen huis en een serieuze relatie schuiven ze vaker op de langere baan.

@lynn.on.tiktok 👀 #officieel #relatie #daten #lynnontiktok #prela #thatsinteresting ♬ original sound – Memes about stuff

Bronnen:
Studentenwoordenboek
Nemo Kennislink
Volkskrant
DUB
Nortier, J. (2009). Nederland meertalenland: Feiten, perspectieven en meningen over meertaligheid
Amsterdam University Press.
Hensen, Y. B. T. (2018). Het verschil tussen lid zijn en lit zijn: een sociolinguïstische vergelijking van Studententaal en Straattaal.

Inge, student antropologie aan de Universiteit Utrecht. Ze woont op kamers en is lid van een studentenvereniging. Haar relatiestatus is op het moment single.

Wordt er in jouw omgeving veel relatiejargon gebruikt?

Studentenafkortingen worden in mijn omgeving vooral grappend gebruikt. Wel wordt er heel veel gepraat over in welke relatiefase je zit; of je exclusief bent, aan het daten bent of een relatie hebt. Het gaat er vaak over of iemand aan het daten is, of aan het scharrelen.

Met welke fasen of andere termen ben je bekend?

Daten. Dat kun je exclusief of niet-exclusief doen. Vaak date je eerst niet-exclusief en daarna wel exclusief. Dat laatste noemen mensen ook wel eens een prela, een prerelatie. Vervolgens krijg je een relatie. Maar naast relaties heb je ook dingen als een scharrel, iemand met wie je niet echt aan het daten bent maar wel afspreekt. Een potentiela is dan iemand waarmee je potentieel zou kunnen daten of een rela mee zou kunnen hebben. Het gaat daarbij vooral om het verlangen van de persoon die het uitspreekt. Ik heb weleens iemand gezoend en toen uitgesproken dat dat wel echt een potentiela is, dat ik het leuk zou vinden om met die persoon te gaan daten.

Heb je je persoonlijke relaties weleens bestempeld met één van deze fases?

Ik heb heel veel fases gebruikt. Ik heb gedate, gescharreld, een friends with benefits-relatie gehad. Ik heb veel gehad behalve een open relatie, alles was wel monogaam. Maar ik heb wel meerdere mensen tegelijk gedatet, toen het nog niet exclusief was.

Is niet-exclusief daten vaak het beginstadium van een relatie?

Niet-exclusief daten is vaak het beginstadium. Toen ik de wereld van studentendating betrad, dacht ik dat daten altijd exclusief was. Ik ben daar toen de fout in gegaan toen iemand met wie ik aan het daten was opeens iemand anders had gezoend, en ik daar heel sterk op reageerde. Ik heb toen geleerd dat je exclusiviteit niet vanzelfsprekend is en je dat echt moet uitspreken naar elkaar toe.

Heb je het idee dat daten nu meer ingewikkeld is dan vroeger?

Ja! Ik denk dat mensen veel minder snel durven te committeren. Ze willen graag hun opties open houden, omdat er heel veel opties zijn. Liefde is heel erg maakbaar geworden. Mensen vinden het moeilijk om te zeggen: ik ga voor jou, en daarmee niet voor alle anderen. Daarom daten ze ook meerdere mensen tegelijkertijd. Daten is heel complex geworden. Je moet goed communiceren, dat leer je dan wel weer.

Vind je het moeilijk, of jammer, hoe het nu is?

Ik baal er wel van. Het heeft effect op me gehad. Ik merk dat ik het zelf nu ook moeilijker vind om te committeren. Waar ik voorheen sneller voor één persoon zou gaan, heb ik nu steeds het gevoel dat er iemand is die beter is. Dating apps versterken dat gevoel ook. Ik zou het liever anders zien. Dat we durven zeggen: Ik vind jou leuk, ik wil het graag met jou uitvogelen. Liefde hoeft niet alleen maar leuk of perfect te zijn, liefde mag ook werken zijn en dat hebben we nu een beetje verloren.

Wat is volgens jou de toekomst voor relatiejargon?

Ik heb laatst een artikel gelezen waarin de verwachting stond dat er de komende jaren in Nederland alleen maar meer singles komen. Ik denk dat hoe meer mensen single zijn, hoe meer mensen op zoek gaan naar alternatieve vormen van relaties. Daarom denk ik zeker dat deze termen verder ontwikkelen en veel meer benoemd gaan worden. En dan gaan sommigen ook naar open relaties en polygamie gaan, het ‘you can have it all’; dat wordt alleen maar meer. In deze individualistische maatschappij zijn we allemaal op zoek naar manieren om onze relaties vorm te geven.