Over stressfactoren voor jonge medewerkers op de werkvloer

Jonge medewerkers tussen de 18 en 25 jaar zijn voor veel werkgevers belangrijk. Ze brengen frisse energie en nieuwe ideeën in. En op de krappe arbeidsmarkt zijn ze zeer gewild. Tegelijk heeft juist deze groep het vaak moeilijk op de werkvloer. Veel jonge medewerkers kampen met stress en mentale problemen. En stuiten daarbij regelmatig op onbegrip bij collega’s en leidinggevenden uit andere generaties. Waar komt dat door? En hoe ga je om met jonge medewerkers op de werkvloer?

Als trainers bij Youngworks delen we in inspiratiesessies veel kennis en praktijkervaring, met docenten, praktijkopleiders en leidinggevenden. We vertellen dan bijvoorbeeld dat jonge medewerkers gemotiveerder zijn wanneer je ze gelijkwaardig behandelt, en dat je oog moet hebben voor hun gevoelens. En geef je feedback? Doe dat dan altijd constructief en benoem ook wat er goed gaat.

Laatst zei een praktijkopleider in reactie op een verhaal van James: “We leiden toch geen mietjes op?”. Een sentiment dat we vaker horen: jongeren kunnen tegenwoordig niets meer hebben en vallen bij het minste of geringste uit. Dat was vroeger wel anders …

Bij een andere sessie vroeg een ondernemer – zelf Generatie X’er – zich hoofdschuddend af waar een 20-jarige in hemelsnaam stress van zou kunnen hebben: “Vier dagen willen werken en toch stress? Ik snap het niet.”

In onze aanpak pleiten wij altijd voor begrip: verdiep je in waar jonge medewerkers tegenaan lopen en sluit daar in je stijl als leidinggevende op aan. Want onderzoeken laten zien dat jonge medewerkers wel degelijk stress kunnen ervaren in de werkcontext, en dat komt echt niet alleen door prestatiedruk of gebrek aan ervaring. Er spelen ook subtielere factoren mee, die kunnen leiden tot miscommunicatie en sociale onveiligheid.

Vooropgesteld: we pleiten er niet voor om jonge medewerkers eindeloos te pamperen. Het zijn heus geen kwetsbare ‘snowflakes’ die nergens tegen kunnen. Maar als je snapt waardoor ze stress kunnen ervaren, kun je je begeleiding daar beter op afstemmen.

In dit artikel belichten we een aantal belangrijke stressfactoren voor jonge medewerkers en geven we tips om een inclusieve, veilige en prettige werkomgeving te creëren.

Stressfactoren voor jonge medewerkers op de werkvloer: tussen generatiekloof en prestatiedruk

1. Onzekerheid als jonge starter

Jonge medewerkers zijn vaak net begonnen op de arbeidsmarkt. Hun professionele identiteit is nog in ontwikkeling. Hoewel ze soms zelfverzekerd of mondig overkomen, is dat lang niet altijd het geval.

Gebrek aan ervaring of vertrouwen kan leiden tot stress, bijvoorbeeld wanneer:

• ze geen vragen durven te stellen uit angst om ‘dom’ over te komen;
• ze voortdurend bang zijn om fouten te maken;
• ze zich afvragen of ze het wel goed doen, maar daar nooit feedback op krijgen;
• ze niet eens weten bij wie ze terechtkunnen met hun twijfels of vragen.

Volgens het CBS ervaart een op de vijf jonge medewerkers werkstress (zie hier). De belangrijkste stressfactor? ‘Doordat ik te veel van mezelf verwacht’ (26%). Op de kop gevolgd door ‘Omdat ik bang ben om fouten te maken; (23%). Kortom: veel werkstress is een gevolg van de prestatiedruk die jongeren zichzelf opleggen.

Dit horen we ook terug in praktijkvoorbeelden die praktijkopleiders delen. “Ik zette laatst een stagiaire aan de slag met een klusje. Na een uur checkte ik vanaf een afstand of het goed ging, maar er was nog niets gebeurd. Ik liet het even, maar later vroeg ik of alles goed ging. ‘Uhm, nou ik dacht dat ik het begreep, maar eigenlijk weet ik niet zo goed wat ik moet doen’.” 

2. Sarcasme en humor: misverstanden en onzekerheid

Waar gewerkt wordt, wordt vaak ook gegrapt. In sommige sectoren vallen soms wat hardere grappen. We horen dit bijvoorbeeld van jongeren in de bouw en infra, de automotive, maar ook in de zorg. Humor kan een sterk verbindend effect hebben, maar het kan ook vervreemden, mensen buitensluiten. Vooral sarcastische en cynische opmerkingen, vaak onbedoeld kwetsend, kunnen leiden tot een gevoel van sociale onveiligheid. Humor is subjectief, wat de een grappig vindt is dat voor de ander niet.

Wat voor de ervaren, zelfverzekerde kracht een onschuldige grap lijkt, kan voor een jonge medewerker overkomen als kritiek of afwijzing. Ze zijn nog volop in ontwikkeling en hun identiteit aan het vormen. Daarnaast zijn jonge starters nog bezig hun plek te vinden binnen het team en het reilen en zeilen binnen een organisatie te verkennen. Multi-interpretabele grappen kunnen dan leiden tot gevoelens van ongemak of zelfs sociale uitsluiting.

Vlak daarbij de tijdgeest niet uit. De meningen over de vraag of een grap wel of niet ‘kan’ op de werkvloer verschuiven voortdurend. Elke generatie brengt thema’s in waarop ze sensitiever is dan generaties voor hen. Dat zien we ook nu: man/vrouw-beelden, culturele afkomst, seksuele identiteit. Binnen de jongerencultuur is nu meer dan vroeger ruimte om jezelf te mogen zijn en je eigen identiteit actief uit te dragen. Dan staan jongeren soms met hun oren te klapperen als ze de denkbeelden en gedachten horen van oudere collega’s met een heel ander referentiekader. Durf er dan maar eens tegenin te gaan.

Laatst zei een HR-medewerker bij een training tegen ons: “We maken mee dat studenten na hun stage stoppen met de opleiding. In hun exitgesprek geven zij dan aan dat ze de communicatie van volwassen collega’s en de werkcultuur als onveilig ervaren.”

3. Stressfactoren buiten werk

Het leven van jongvolwassenen is complexer en drukker geworden. Er is meer dan werken alleen in het leven, denken veel jonge mensen. Ze werken liever parttime, om tijd over te houden voor andere activiteiten. Sommige werkgevers interpreteren dit als ‘minder hart voor de zaak’. Zes op de tien werkgevers vinden dat jonge werknemers hun privéleven te vaak vooropstellen, aldus recent onderzoek van IPSOS I&O.

Maar bedenk dat het heus niet alleen YOLO is in het leven van jongeren. Ook privé kun je stress ervaren. Want YOLO leidt ook tot FOMO: de Fear of Missing Out (linken naar artikel): sporten, vrienden, festivals. Veel jongeren staan de hele tijd ‘aan’, vaak ook aangejaagd door social media.

Aanzienlijk veel jongeren hebben daarnaast ook te maken met stressfactoren in de privésituatie. Steeds meer jongeren groeiden op zonder stabiel sociaal vangnet of in eenoudergezinnen. Een groeiende groep maakt gebruik van jeugdzorg. Een kwart van de 16- tot 24-jarigen is mantelzorger voor een familielid. En dan is ook het opbouwen van een toekomst – op jezelf gaan wonen, een vaste relatie – moeilijker dan ooit (verwijzen naar: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/25/steeds-minder-dertigjarigen-gesetteld-). Huisje-boompje-beestje is voor veel jonge mensen onbereikbaar geworden. Een stressfactor die bij de jongste generatie zwaarder drukt dan bij oudere collega’s.

4. Onduidelijkheid over overwerken en je grenzen aangeven

James sprak laatst een werkgever die vertelde: “Een jonge sollicitant vroeg mij onlangs naar de werkdruk. Ik snapte niet helemaal wat ze bedoelde en vroeg om een verduidelijking. ‘Of hier in de avond of in het weekend wordt gewerkt’. Uh ja, dat komt weleens voor, maar niet vaak. ‘Ow, maar dat is niets voor mij. Ik vind mijn vrije tijd heel belangrijk en wil mijn werk in de uren doen die ik krijg en niet constant aanstaan als ik vrij ben.”

 Werkgevers ergeren zich soms aan jonge medewerkers die hun privéleven vooropstellen, en weinig flexibel zijn als het aankomt op overwerk. Loud leaving wordt het ook wel genoemd: prima om je onder werktijd in te spannen, maar als de werkdag over is gaat de laptop of de werkkleding uit.

@zenifonline And not a second later 👏🏼 #corporategenz #genzoffice #genzhumour #officelife #genzofficehumour ♬ original sound – baby hilton

Maar ook jonge medewerkers verschillen daarin onderling. Naast de groep die er misschien soms de kantjes af loopt en/of de privé-werktijd goed bewaakt is er ook een andere groep. Zij werken structureel over uit angst om niet ambitieus of betrokken genoeg over te komen. Want structureel overwerk is niet gezond, maar hart voor de zaak en soms ietsje harder lopen of een collega helpen hoort er in veel banen weleens bij.

Veel werkgevers vinden dit moeilijk te adresseren. Het gaat vaak om ongeschreven normen. Bespreek dit onderwerp dus expliciet met jonge starters en leg uit waarom het vanuit teamwork en piekbelasting soms nodig is om een tandje bij te zetten. En bied dan ook de flexibiliteit om een andere dag iets later te beginnen, zodat je eerst naar de tandarts of sportschool kunt.

5. Werken met oudere generaties: verschil in referentiekader en levensfase

Hoewel medewerkers van verschillende generaties veel kunnen delen qua waarden en interesses, merk je soms wel degelijk een generatiekloof op de werkvloer. Waar jongere medewerkers gewend zijn aan snel schakelen, digitale tools en informele communicatie, hechten oudere collega’s soms meer waarde aan traditionele structuren en vaste werkmethoden.

Daarbij zitten jonge medewerkers simpelweg ook in een andere levensfase. Dat leidt tot andere behoeften en andere vrijetijdsbesteding. Wat onvermijdelijk doorwerkt in de gespreksthema’s in de pauze of tijdens borrels. Zoals Sandra (23 jaar) zegt in onderstaand filmpje: ‘Ik vind het soms wel lastig. Als het bijvoorbeeld over de WOZ-waarde gaat of zo, daar connect ik niet mee … Ik kan geen huis kopen!’

Jongeren kunnen zich hierdoor onbegrepen voelen, eenzaam voelen of het idee krijgen dat hun ideeën en andere manieren van werken niet welkom zijn. Wat een gemiste kans is voor de vernieuwing in organisaties.

Praktische tips voor organisaties

Een fijn werkklimaat voor jonge medewerkers ontstaat niet vanzelf. Het vraagt om bewustwording, communicatie en soms een cultuurverandering. Hieronder een aantal concrete handvatten:

1. Creëer een open feedbackcultuur: Stimuleer het geven én vragen van constructieve feedback. Maak duidelijk dat fouten maken nu eenmaal hoort bij leren.
2. Zorg voor duidelijke verwachtingen: Geef helderheid over werktijden, bereikbaarheid buiten werktijd. Wat verwacht je van medewerkers? En zijn er ook informele regels die nergens staan, maar waar iedereen zich wel aan houdt? Duidelijkheid voorkomt frictie tussen nieuwe en ervaren krachten en voorkomt overwerken uit onzekerheid bij ambitieuze jonge starters.
3. Train praktijkopleiders en leidinggevenden in het leidinggeven aan Generatie Z. Je verdiepen in de behoeften van jonge medewerkers helpt om misverstanden te voorkomen. Volg bijvoorbeeld individueel of met je team onze training Generatie Z op de werkvloer. Of onderzoek hoe jongerenproof jullie organisatie is met een scan onder jonge medewerkers en hun leidinggevenden.
4. Stimuleer mentoring en buddy-systemen: Koppel jonge medewerkers aan een ervaren collega (die hier bewust voor kiest). Dit verlaagt de drempel om hulp te vragen en versnelt de integratie.
5. Let op inclusieve communicatie: Vermijd cynisme of sarcasme als standaardhumor. Vraag actief hoe jongeren de sociale veiligheid ervaren op de werkvloer. Voorkom dat collega’s negatief over anderen praten.
6. Bied ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en intervisie: Jonge medewerkers zijn vaak leergierig. Geef hun de mogelijkheid om te reflecteren op hun persoonlijke ontwikkeling. Speel in op thema’s zoals weerbaarheid, veerkracht, communicatie en feedback.

Een veilige, stimulerende werkomgeving waar jonge medewerkers zich gezien en gehoord voelen, is een investering in de toekomst van je organisatie. Door actief te luisteren, duidelijk te communiceren en open te staan voor andere werkstijlen, ontstaat er een cultuur waarin iedereen, ongeacht leeftijd, beter tot zijn recht komt.

Zeker, vroeger werd er misschien niet altijd zo zachtzinnig met jonge medewerkers omgegaan. Maar het is toch vooruitgang dat er nu meer aandacht is voor het welzijn en werkplezier van medewerkers? Daar profiteert iedereen van, jong en oud. Én geeft je ook een betere positie op de arbeidsmarkt!

Meer over jongeren?

Al sinds 1999 werkt Youngworks met een team van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken. Bekijk hier ons aanbod.

Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Neem dan zeker contact met ons op.