“Youngworks heeft in opdracht van de Human Capital Agenda van Topsector Energie antwoord gegeven op de vraag hoe we de vmbo-bovenbouw op nieuwe manieren geënthousiasmeerd kunnen krijgen voor het werken in de energietransitie. Deze prettige samenwerking heeft geleid tot gedegen adviezen en een uitwerking van het plan voor een VR-les. Wij bedanken Youngworks voor hun bijdrage om de energietransitie weer een stapje dichter bij de jongeren te krijgen!” – Koen Maassen, Programmamedewerker Human Capital Agenda
Aanleiding
De krapte op de arbeidsmarkt remt de energietransitie in de breedste zin: relevante sectoren als de industrie, offshore, chemie en gebouwde omgeving zoeken goed geschoolde medewerkers. Een groot probleem, waarbij voor de oplossing aan vele knoppen gedraaid kan worden. Er worden dan ook vele parallelle initiatieven in het onderwijs en de arbeidsmarkt georganiseerd om dit tekort te verminderen.
Jongeren zien nu uit zichzelf vaak nog niet een rol en baan voor zichzelf binnen de energietransitie. De Human Capital Agenda van Topsector Energie vroeg in het kader van ‘Nieuwe verbindingen’ aan Youngworks om te verkennen waar in dit speelveld ruimte is om een vernieuwende activiteit toe te voegen die het imago van de energietransitie kan verbeteren.
Vraag
De centrale vraagstelling was: Hoe kunnen we met een activiteit het imago van werken aan de energietransitie verbeteren bij bovenbouw vmbo-leerlingen?
Aanpak
Om het perspectief van jongeren te onderzoeken, hebben we een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder vmbo-leerlingen uit de derde en vierde klas met een technisch profiel en/of interesse in techniek. Deze groep werd zorgvuldig samengesteld met een gelijke verdeling naar regio en geslacht.
Naar aanleiding van de strategische keuzes in het traject hebben we een viertal verhalen ontwikkeld over werken aan de energietransitie met als doel jongeren te inspireren. Hierbij namen we virtual reality als uitgangspunt, vanuit het idee dat we zo laagdrempelig abstracte thema’s kunnen visualiseren. Immers, je kunt vertellen dat windmolens steeds groter worden, maar hoe voelt het om erop te staan als onderhoudsmonteur? Ook kun je laten zien hoe hun eigen leefomgeving in de toekomst verandert door de energietransitie.
Binnen deze vier verhalen kwamen verschillende projecten aan bod die gaan over werken aan de energietransitie. Het onderzoeksteam van Youngworks toetste hoe deze verhalen en het idee van een VR-les overkwamen bij de doelgroep.
Aanvullend zijn we ook in gesprek gegaan met onderwijsprofessionals die betrokken zijn bij LOB (loopbaanoriëntatie en -begeleiding) op de vmbo-scholen.
Tijdens 60 minuten durende online interviews spraken we met jongeren over hun studie- en beroepskeuzeproces, hun associaties bij de energietransitie, en hun ervaringen met LOB-activiteiten op school. Daarnaast bespraken we het idee van VR-lessen over de energietransitie.
Resultaten en impact
De resultaten toonden aan dat de VR-lessen een significante positieve impact kunnen hebben op de interesse van jongeren in de energietransitie. De visuele en speelse benadering via VR maakte het abstracte onderwerp tastbaar voor de leerlingen, waardoor ze meer betrokken raakten. Ze kregen inzicht in de werking van technieken als zonne- en windenergie en begrijpen hoe hun toekomstige loopbanen verbonden kunnen zijn met duurzame oplossingen. Ook docenten en (LOB) begeleiders zagen de meerwaarde van deze methode om complexe onderwerpen begrijpelijk te maken.
We adviseren de focus niet te leggen op ingewikkelde termen als klimaatneutraliteit of duurzaamheid, maar juist op de concrete impact die jongeren kunnen maken door hun directe omgeving van duurzame energie te voorzien. Deze praktijkgerichte aanpak spreekt de leerlingen meer aan, en maakt de stap naar een carrière in de techniek aantrekkelijker.
De onderzoeker over dit traject
Joris Schuurman over dit traject:
“Deze vraag bood ons de ruimte om te verkennen wat je nog extra kunt doen om jongeren te interesseren voor de energietransitie. Er gebeurt al van alles, maar waar kom je op uit als je wat vrijer vanuit deze specifieke jongerendoelgroep zelf kijkt? Het vinden van dat perspectief is wat ons werk zo relevant maakt.”
Toepassing en toekomst
Een belangrijke aanbeveling is dat VR een effectief middel lijkt om leerlingen te inspireren en te introduceren in de wereld van technische beroepen in de energietransitie. Door een VR-les aan te bieden tijdens LOB-tijd, kan een carrière in de techniek een aantrekkelijkere optie worden voor leerlingen. Daarbij kan op speelse wijze interactiviteit worden ingebouwd door jongeren bijvoorbeeld virtueel windmolens en zonnepanelen te laten bouwen en repareren.
Daarnaast bieden de positieve resultaten een basis om in de toekomst meer van dit soort innovatieve technologieën te gebruiken om jongeren te enthousiasmeren voor andere maatschappelijke vraagstukken. Dit draagt niet alleen bij aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren, maar ook aan hun bredere betrokkenheid bij de energietransitie. Dit adviestraject was een eerste 
verkenning om te komen tot een concreet idee. Binnen de Topsector Energie wordt nu nagedacht over hoe ze deze aanbevelingen gaan opvolgen.
Meer weten?
Het volledige rapport is hier te bekijken.
Meer informatie?
Wil je weten hoe we ook jouw bedrijf of sector kunnen ondersteunen met bijvoorbeeld onderzoek? Neem contact met ons op.