Aanleiding onderzoek OOMT
De mobiliteitsbranche kampt met een schreeuwend personeelstekort. Autogarages, fietsenmakers en truckbedrijven zitten te springen om (jonge) technici. En door de toenemende vergrijzing wordt dit tekort in de nabije toekomst steeds nijpender. Zorgelijk, want tegelijkertijd heeft de branche te maken met de vroegtijdige uitstroom van jong talent.[1] OOMT (het Opleidings- en Ontwikkelfonds van de mobiliteitsbranche) vroeg Youngworks om verkennend kwalitatief onderzoek te doen naar de belangrijkste aandachtspunten, uitdagingen en kansen ten aanzien van het binden van jong talent.
Onderzoeksvraag
Wat zijn redenen die ervoor zorgen dat jonge medewerkers de mobiliteitsbranche willen verlaten en waar liggen kansen om ze te binden binnen de branche?
Onderzoekaanpak
Om deze vraag te beantwoorden belichtten we zowel het jongeren- als het bedrijfsperspectief. Dit deden we door het gesprek aan te gaan met jonge bbl’ers, jonge medewerkers en ‘uitstromers’, en bedrijfseigenaren en leidinggevenden. Deels online via Zoom, maar ook op locatie in garages, werkplaatsen en roc’s verspreid over Nederland. Tijdens de interviews met jongeren haalden we de grootste verbeterpunten in hun transitie naar de arbeidsmarkt boven tafel: Welke uitdagingen liggen besloten in de aard van het werk? Wat vinden ze van de bedrijfscultuur en lukt het hen om zich aan te passen? En wat betekent het om te leren en jong te zijn in de branche? Met bedrijfseigenaren bespraken we hun ervaringen en visie op jongeren in de branche: Waar lopen zij zelf tegenaan in het werken met jongeren? En waar lopen jongeren volgens hen op stuk?
Uit ons onderzoek blijkt dat de aard van het werk goed aansluit bij de drijfveren van jongeren met een interesse en techniek, en dat de branche aansprekend is. Tegelijk benoemen jongeren ook verbeterpunten om jonge starters in de mobiliteitstechniek te behouden. Het onderzoek resulteerde in zes uitdagingen voor bedrijven en het onderwijs om samen met de jonge medewerkers mee aan de slag te gaan. In dit artikel lichten we een tipje van de sluier op door meer te vertellen over drie van deze uitdagingen.
- Rendementsdenken en leerklimaat op gespannen voet
Jongeren in de branche hebben de behoefte om veel te leren, ook de complexe kneepjes van het vak. Maar we zien dat er te weinig tijd is om jongeren bij de hand te nemen in het uitvoeren van nieuwe (complexere) taken. Klanten moeten namelijk zo snel mogelijk weer met hun voertuig de weg op. Deze tijdsdruk zet extra druk op de werkprocessen: reparaties zijn vaak arbeidsintensief, maar moeten tegelijk vlug en foutloos uitgevoerd worden om een goed rendement te behalen. Tijd is immers kostbaar en fouten duur. Dit leidt regelmatig tot een belangenconflict tussen bedrijven aan de ene kant en jonge medewerkers en studenten aan de andere kant. Bedrijven willen rendabel zijn, maar leren kost ook tijd en dus geld.
Het gevolg? Jonge medewerkers en studenten worden voornamelijk ingezet om de simpele klusjes te doen. Niet alleen om de broodnodige sleutelervaring en vingervlugheid op te bouwen, maar ook omdat dit voor bedrijven het meest rendabel is en weinig risico oplevert. Dit tot teleurstelling van de jongeren die graag meer uit hun leerproces willen halen.
“Het is vaak druk, dan doe ik vooral de simpele taken als bandjes draaien om te helpen. Soms is dat wel irritant en het maakt me minder gemotiveerd om ermee door te gaan.” – Jongere, autobranche
- Het gesprek over functioneren en ontwikkeling wordt te weinig gevoerd
Jongeren hebben behoefte aan zicht op hun ontwikkeling op de korte en lange termijn: wanneer krijgen ze meer verantwoordelijkheden? Wanneer mogen ze die vette reparatie doen? Wat zijn hun toekomstmogelijkheden binnen de sector? Het ontbreekt hen echter aan dit perspectief, omdat hier in veel garages en werkplaatsen nauwelijks over gepraat wordt. Hierdoor bestaat het risico dat jongeren ongeduldig worden en hun motivatie verliezen. Of dat ze überhaupt niet weten wat de (door)groeimogelijkheden zijn in de branche, en rond gaan kijken op andere werkplekken.
“Op een gegeven moment kwam de eentonigheid echt mijn neus uit er zat geen groei en uitdaging meer in. Toen ben ik gestopt. Ik had 2,5 jaar in de werkplaats gestaan en erna nog 2,5 jaar in de winkel. Als ik tot manager had kunnen doorgroeien was ik doorgegaan. Nu heb ik mijn eigen bouwbedrijf.” – Jongere, gestopt in de fietsbranche
- Verbroederende werksfeer: veel humor, maar plagerijen en uitsluiting liggen op de loer
Werknemers in de mobiliteitsbranche hebben te maken met een hoge tijdsdruk, reparaties die langer duren dan verwacht, ongeduldige en mondige klanten, en bij sommige bedrijven ook met stressvolle targets. Factoren die enerzijds kunnen zorgen voor een sterke intercollegiale loyaliteit, maar aan de andere kant ook leiden tot spanningen op de werkvloer. Van zowel jongeren als bedrijfseigenaren en leidinggevenden horen we dat de harde humor en onderlinge plagerijtjes manieren zijn waarop overwegende mannelijke teams in de branche met negativiteit en stress omgaan. De meeste jongeren hebben hieraan moeten wennen, maar zijn inmiddels door de wol geverfd en zelfs trots dat ze nu ook hun woordje klaar hebben als ze het mikpunt zijn van grapjes. Toch vinden jongeren het vaak ook lastig om te dealen met de negatieve sfeer. Met name wanneer ze het gevoel krijgen dat collega’s hun frustraties op hen als jongste botvieren.
“Mijn baas kan snel chagrijnig zijn als hij gestrest is. Hij is dan kortaf en gaat zich afreageren op de monteurs. Hij geeft dan allemaal lullige opmerkingen waar je niks mee kan. Ook als iemand een klein foutje maakt, gaat hij je er eindeloos mee pesten. Bijvoorbeeld als iets van plastic afbreekt, dat kan altijd gebeuren.” – Jongere, autobranche
Kortom: in dit onderzoek is het thema ‘jongeren in de mobiliteitstechniek’ vanuit verschillende perspectieven belicht. Dit laat zien hoe belangrijk het is dat het gesprek over ontwikkeling en toekomst actiever gevoerd wordt. En dat er meer aandacht komt voor het combineren van rendementsbelangen met een constructief leerklimaat en een gezonde werkcultuur.
Onderzoek op de werkvloer
Veel branches en werkgevers kampen met tekorten aan bekwame jonge vaklieden. Vaak gaat veel effort naar het enthousiasmeren van nieuwe aanwas. Dit onderzoek laat zien dat het minstens zo belangrijk is om aandacht te hebben voor behoud. Onder meer door de beroepspraktijk en het leerklimaat goed onder de loep te nemen. En door zowel jonge werknemers als leidinggevenden te spreken over obstakels, knelpunten en uitdagingen.
Wil je het hele onderzoek bekijken? Klik hier.
Wil je weten hoe we ook jouw bedrijf of sector kunnen ondersteunen met onderzoek naar het behoud van jonge werknemers? Neem contact met ons op.
[1] Blijkt uit in- en uitstroomcijfers van OOMT en: https://www.amt.nl/ondernemen/artikel/2019/12/waarom-stoppen-leerlingen-autotechniek-voortijdig-met-hun-opleiding-10165004