Regelmatig wordt in het nieuws gesproken over de impact van corona op het leven van jongeren. Nauwelijks komen de ervaringen van jongeren met een beperking aan bod. Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), Ieder(In) en JongPit voelden de noodzaak om deze groep jongeren een stem te geven. Zij vroegen aan Youngworks om deze verhalen op te halen.
De vraag
In het onderzoek stonden twee vragen centraal:
- Wat hebben jongeren met een beperking nodig om zo goed mogelijk uit de coronaperiode te komen?
- Hoe hebben jongeren met een beperking de afgelopen corona-periode ervaren en welke behoefte heeft dat aangewakkerd?
Onze aanpak
Om het perspectief van jongeren met een beperking ten aanzien van de corona-periode en het leven daarna in kaart te brengen, voerden we een kwalitatief onderzoek uit. We spraken met 30 jongeren met een chronische aandoening of een beperking* Daarnaast spraken we vijf experts op verschillende jongerendomeinen zoals speciaal onderwijs, werken en wonen.
Corona is een extra beperking
Uit de verhalen met de jongeren blijkt dat de impact van corona op hun leven groot is. Hun leven is vaak al “anders dan anders” of verloopt niet helemaal soepel. Zo volgt een deel van de jongeren die wij spraken speciaal onderwijs. Sommige jongeren wonen in een woongroep. En een deel van de jongeren kan niet werken vanwege zijn beperking of werkt in de dagbesteding. De impact van de corona-maatregelen zorgden voor veel verschillende verhalen, maar uit alle gesprekken blijkt: corona is een extra beperking als je jong bent en een beperking hebt.
“Ik moest me in de woongroep al aan heel veel regels houden. En nu met corona kwamen daar nog meer regels bij. Dat was wel moeilijk, want ik moest echt voor alles verantwoording afleggen. Ik voelde me letterlijk opgesloten soms. En nu voel ik me anders dan anderen want ik kan niet mee doen aan de versoepelingen. Mijn eenzaamheid werd daardoor groter.
Suus, 21 jaar, woongroep, licht verstandelijk beperkt, trauma’s
Behoeften van jongeren met een beperking
We zagen grofweg zeven behoeften bij jongeren met een beperking die voortkomen uit de afgelopen 1,5 jaar leven in een pandemie. Hieronder lichten we een drietal behoeftes toe. Nieuwsgierig naar de andere behoeften? Bekijk dan het volledig gepubliceerde rapport.
- Jongeren met een beperking willen gezien en gehoord worden
De jongeren die wij spraken voelen zich een vergeten en onbegrepen doelgroep die sowieso vaak al tussen wal en schip valt. Ze identificeren zichzelf niet met de algemene berichten in de media over bijvoorbeeld ‘de feestende jongeren’. Ook heerst er onbegrip voor de adviezen vanuit het RIVM of in de Corona-persconferenties. Het lijkt alsof er met het opstellen van de regels niet aan deze groep wordt gedacht.
“In veel gebouwen zijn nu looproutes aangegeven door pijlen op de grond. Die zie ik niet dus ik loop vaak verkeerd, waardoor er ongemakkelijke situaties ontstaan.”
Mark, 24 jaar, visueel beperkt
- Gevoelens van eenzaamheid zijn sterk aanwezig
Jongeren met een beperking hebben vaak minder sociale contacten. Een deel van hen zat al enigszins in een sociaal vacuüm; dat is tijdens de coronaperiode flink versterkt. Vrijwel alle jongeren die wij spraken, geven aan dat ze zich eenzaam voelen of hebben gevoeld tijdens de coronaperiode. Jongeren in de leeftijd van 14 t/m 24 jaar bevinden zich in de formatieve fase. Daarom hebben juist zij behoefte aan peers om hun eigen persoonlijkheid te ontwikkelen. Het gebrek aan sociale interactie doordat scholen, sportscholen en -verveningen, buurthuizen en bibliotheken dicht gingen, maakte het lastiger om contact te maken. Zij kregen sterker het gevoel er alleen voor te staan.“We willen wel gezien worden. En oogcontact op straat. Kinderen mogen gewoon naar me kijken of staren in mijn rolstoel. Liever staren dan dat ik genegeerd word.”
Nadine, 23 jaar, neurologische aandoening, hartafwijking en clusterhoofdpijn
- Jongeren willen niet persé terug naar ‘normaal’
De corona-periode heeft ook voor deze groep jongeren geleid tot nieuwe ervaringen, inzichten en positieve gevolgen. Zo spraken we verschillende jongeren die de online lessen erg prettig vonden. Hierdoor waren zij beter in staat om hun energie te managen. Deze groep jongeren wil het leven graag wat rustiger opbouwen, en zoekt een nieuwe balans tussen thuis en school/werk.“Online les volgen was eigenlijk heel erg chill voor mij. De lesuren waren gehalveerd. We kregen in de ochtend les en moesten ‘s middags zelf aan de opdrachten. Hierdoor kon ik mijn energie veel beter verdelen. Ik ben eigenlijk een beetje gespannen over het najaar als alles op school weer teruggaat naar normaal.”
Roos, 19 jaar, autisme spectrum stoornis
Meer weten?
In het uitgebreide onderzoeksrapport kan je meer lezen over de behoeften van jongeren. Ook gaan we in het onderzoek in op wat we van op basis van de ervaringen van deze groep jongeren kunnen leren over het onderwijs, sociale contacten, het wonen, werken of dagbesteding. Klik hier voor het gepubliceerde onderzoeksrapport.
* In dit onderzoek spreken we voor de leesbaarheid van het rapport over jongeren met een beperking. We bedoelen daarmee de brede groep van jongeren met een visuele beperking, jongeren met een autisme spectrum stoornis, chronisch zieke jongere, jongeren met een lichamelijke beperking (zowel zwaar als licht) en jongeren met een (licht) verstandelijke beperking.