Jongerenonderzoek onder de loep #14
In de rubriek ‘Jongerenonderzoek onder de loep’ licht Youngworks actuele onderzoeken over jongeren uit. Voortdurend verschijnen er namelijk interessante rapporten die ons meer leren over jongeren. We vatten de belangrijkste uitkomsten en inzichten voor je samen, en laten drie mensen reageren op de resultaten: een onderzoeker, een professional uit de praktijk én een jongere zelf.
In deze editie zoomen we in op de ‘Muziekmonitor Zomer 2025’ van de NVPI, de brancheorganisatie voor de film- en muziekindustrie. We spraken hierover met Daan Bos van de NVPI (data-analist en projectleider van het onderzoek), met muzikant Inge Lamboo en met Nova (14 jaar en vinylliefhebber).
Muziek was altijd al een belangrijke pijler in de jongerencultuur. Het is interessant om te zien hoe de muziekbeleving van jongeren er anno 2025 uitziet: jongeren luisteren veel, breed en hybride: van TikTok tot Spotify, van vinyl tot YouTube.
Het onderzoek in het kort
Met de Muziekmonitor brengt de NVPI de trends in demografische kenmerken en gedrag van de Nederlandse muziekconsumenten in beeld, van 13-jarigen tot 65-plussers. Het is de eerste keer dat de NVPI op zo’n grote schaal onderzoek doet naar het muziekgebruik in Nederland.
De Muziekmonitor laat zien dat iedere generatie op haar eigen manier muziek beluistert en beleeft. Voor deze rubriek zoomen we uiteraard in op de jongeren, die in de monitor zijn uitgesplitst naar drie subgroepen: 13-14, 15-17 en 18-34 jaar.
Hoe is dit onderzocht?
Onderzoeksbureau GfK heeft met een online vragenlijst aan tweeduizend respondenten vanaf 13 jaar vragen en stellingen over muziek voorgelegd. Bij de groep 13- tot 15-jarigen zijn deze vragen voorgelegd aan ouders of voogden. Om te komen tot een representatieve steekproef is vervolgens de gouden standaard gehanteerd (een ijkinstrument voor nationale en regionale steekproeven), om tijdens het veldwerk waar nodig aan te sturen op onderzoeksgroepen waar de respons achterblijft.
Wat zijn de belangrijkste resultaten?
- Muziek ontdekken: scrollen is de nieuwe radio
Waar ouderen vooral radio- en tv-programma’s gebruiken om nieuwe muziek te ontdekken, is voor 13–14-jarigen TikTok dé ingang naar nieuwe muziek. Streamingdiensten winnen terrein bij 15–17-jarigen, en zijn ook dominant bij de jongvolwassenen.
Anders gesteld: Voor Gen Z begint een hit niet in de Top 40, maar in hun For You Page.
- 🎧Muziek luisteren: streaming is koning, YouTube hofleverancier
Streaming domineert het luistergedrag van jongeren. YouTube speelt daarbij met videostreaming een verrassend grote rol, zeker bij de jongste groep. 15–17-jarigen kiezen vaker voor betaalde abonnementen. Ook een leuk feitje: een derde van de jongeren tussen de 15-17 jaar luistert een album het liefst helemaal van begin tot eind.
Gemiddeld luisteren jongeren 40–45 uur per week muziek. Dat klinkt misschien veel, maar dit aantal is bij oudere leeftijdsgroepen zelfs nog iets hoger.
De verschillen zitten vooral in de wijze waarop Nederlanders van verschillende leeftijden muziek luisteren.
- 💿 Fysieke muziek: vinyl als stijlstatement
Opvallend: 15–17-jarigen kopen vaker vinyl en cd’s dan de andere leeftijdsgroepen. Meer dan een kwart – 28 procent – van hen kocht afgelopen jaar platen, cd’s of cassettebandjes. Voor jongeren gaat het daarbij niet zozeer om de geluidskwaliteit. Ze scoren vooral hoog op de redenen ‘leuk om muziek fysiek te verzamelen’, ‘plezier beleven aan de fysieke ervaring’ en ‘waardering voor esthetiek’. - 💰Streaming & betalen: vrijheid is de echte valuta
Twee derde van de jongeren betaalt voor streamingdiensten. De belangrijkste redenen: reclamevrij luisteren en volledige controle hebben over wat en wanneer ze luisteren. Niet-betalers vinden het te duur of hebben genoeg aan gratis opties.
48 procent van de 15-17-jarigen vindt reclames niet erg. 58 procent van de 13- tot 14-jarigen geeft aan dat alles wat ze willen luisteren gratis op het internet te vinden is. - 🤖 AI-muziek: jonge tieners zijn relaxed, oudere tieners kritisch
Ruim 70 procent van alle ondervraagden vindt het belangrijk dat muziek door een echt persoon gemaakt is. De 13–14-jarigen hebben veel minder moeite met AI-gegenereerde muziek. 31 procent maakt zich zorgen over de opkomst van AI-muziek. 39 procent vindt het belangrijk dat muziek door een echt persoon is gemaakt, en maar 19 procent vindt het belangrijk dat duidelijk wordt aangegeven dat muziek met AI gemaakt is.
Vanaf 15 jaar wordt men kritischer en slaat de gemiddelde mening meer door naar: AI mag, maar alleen als artiesten daar transparant over zijn. - 💡Muziekbeleving: welzijn, albums en podcasts
Driekwart van de jongeren ziet muziek als essentieel voor hun welzijn. Dat is in lijn met alle Nederlanders. Een derde van de 15–17-jarigen luistert nog graag complete albums. Bij 18–34-jarigen snoept de podcast tijd weg van muziek: 25 procent in deze leeftijdsgroep geeft aan minder muziek te luisteren dan vroeger, omdat ze podcasts luisteren.
Meer lezen over het onderzoek?
- Het nieuwsbericht van de NVPI over het rapport.
- Het gehele rapport.
- Voor de liefhebber: De Vinyl 33, de hitlijst van de wekelijkse vinylverkopen in Nederland.
- Het NOS-artikel over hoe jongeren bijdragen aan de comeback van platenzaken.
In gesprek met Daan Bos, analist film- en muziekindustrie bij NVPI en projectleider van de Muziekmonitor.
Dit is jullie eerste Muziekmonitor. Wat was de aanleiding? En gaat de NVPI dit vaker uitvoeren?
‘We hadden behoefte aan meer inzicht in muziekconsumptiegedrag. We waren bijvoorbeeld nieuwsgierig wat TikTok doet voor het ontdekken van nieuwe muziek.
Vervolgens reageerde iedereen heel enthousiast op de uitkomsten. Voor de Nederlandse markt waren deze data er nog niet. En het onderzoek biedt bevestiging, maar ook veel verrassingen. Het idee is nu om de monitor jaarlijks te gaan herhalen.’
Als we inzoomen op jongeren (van 13 tot 25 jaar), wat vinden jullie dan zelf de meest opvallende uitkomsten?
‘Allereerst valt op dat 13-/14-jarigen positiever denken over AI-gegenereerde muziek. Alle andere leeftijdsgroepen staan er kritischer in, maar de jongste groep maakt zich hier niet zo’n zorgen over.
Dan de 15- tot 17-jarigen, de groep die met bijbaantjes en zo al wat eigen geld te besteden heeft: 28 procent van hen heeft afgelopen jaar fysieke muziek gekocht. Dus platen, cd’s of cassettebandjes. We zien dit ook bij de jaarlijkse Record Store Day. Daar staan jongeren in de rij voor speciale uitgaven als de Efteling-soundtrack en grote artiesten als Billie Eilish en Taylor Swift. Deze leeftijdsgroep gaat ook echt voor de album experience en zegt vaker dat ze een album het liefst van begin tot eind luisteren.
Tot slot: radio is nog altijd een belangrijke bron voor het ontdekken van en luisteren naar muziek, ook onder jongeren.’
De groep 18 tot 34 jaar is best wel breed. Zien jullie binnen die groep nog belangrijke verschillen?
‘Ik ben even in de cijfers gedoken. De groep 18- tot 25-jarigen gaat minder vaak naar liveoptredens dan de groep tussen de 26 en 34 jaar. Ook valt op dat de jongsten in deze groep (18-25 jaar) nieuwe muziek vaker ontdekken via films, series en games. Verder zien we dat de 22- tot 28-jarigen gemiddeld vaker muziek luisteren, tot wel 5-6 uur per week meer dan gemiddeld voor alle leeftijdsgroepen.’
Waarom kopen jongeren cd’s, platen en cassettebandjes?
‘Het onderzoek laat zien dat ze het vooral leuk vinden om iets van hun favoriete artiest te bezitten. Sommige artiesten spelen daar heel goed op in, met bijzonder artwork, speciale edities, posters, geheime codes, handtekeningen. Dus het gaat echt om fandom; platen worden collector’s items.
Taylor Swift kwam bijvoorbeeld met een systeem genaamd ‘Taylor Swift Tix’. Fans die haar Reputation-album of merchandise kochten in haar officiële winkel, kregen ‘boosts’ voor hun plek in de wachtrij om concertkaarten te kopen. Dit garandeerde geen kaarten, maar vergrootte de kans op vroege toegang. Er kwam toen overigens wel kritiek op dat ze bij jonge mensen zo de vraag aanjoeg.’
Zijn er specifieke artiesten of muziekstijlen die het goed doen onder Nederlandse jongeren?
‘Bij metingen die de NVPI doet, zoals de Top 100-singles, splitsen we niet uit naar leeftijd. Dus in detail kan ik dit niet onderbouwen. We zien wel dat Roxy Dekker het heel goed doet bij jongeren, net als internationale artiesten als Taylor Swift en Billie Eilish. En verder valt vooral op dat de muzieksmaak van jongeren ontzettend breed is, met heel uiteenlopende genres. Daar zien we ook de invloed van social media. Jongeren herontdekken door TikTok ook artiesten als ABBA en Fleetwood Mac. Het waaiert veel meer uit dan twintig jaar geleden.’
Wat is jouw belangrijkste tip aan muzikanten die een jong publiek willen bereiken?
‘75 procent van de jongeren ontdekt via social media nieuwe muziek. Gebruik vooral TikTok als plek om jezelf te presenteren.’
In gesprek met Inge Lamboo (26 jaar en artiest, multi-instrumentalist en singer-songwriter). Zij bracht in 2022 haar eerste nummer uit.
Wat voor muziek maak je?
‘Alternatieve pop met een kleine twist van country en blues. Ik vind het heel leuk om live te spelen en hoop ook een stem te zijn voor mensen die dat nodig hebben. Tijdens corona werd ik heel actief op Insta en TikTok en bereikte daar veel jongeren. Zo is het balletje gaan rollen. Inmiddels nemen dochters hun vaders mee naar mijn concerten.’
Herken je dat jongeren meer platen kopen?
‘Ja, zeker! Bij mijn concerten gaan platen als warme broodjes over de toonbank. Een plaat heeft ook zoveel meer karakter dan een cd’tje. Jongeren kunnen het artwork vaak echt waarderen. Ze gebruiken het ook wel als kunst aan de muur. Sommigen kopen vinyl, terwijl ze niet eens zelf een platenspeler hebben!
Als artiest kun je ook goed communiceren met je fans, met persoonlijke berichtjes of easter eggs die je toevoegt. Record Store Day is ook echt een fenomeen. Afgelopen april kwam mijn 7 inch vinyl single uit met Pete Townshend. Die was alleen op die dag in april te krijgen.’
Pardon, Pete Townshend van The Who? Hoe had je die ontmoet?
‘Ik plaats op social media vaker video’s waarin ik bekende liedjes speel in een andere stijl: een popliedje in James Bond-stijl of Guus Meeuwis in het Engels. Dat is voor mij echt ontspanning, leuk om te doen. Met die content kreeg ik veel nieuwe volgers. Ik had een mash-up gemaakt in de stijl van Fleetwood Mac / Arctic Monkeys die ineens 4 miljoen keer bekeken werd en mij 30.000 nieuwe Instagramvolgers opleverde. Pete Townshend ging mij toen ook volgen, waarvoor ik hem bedankte. Zo kwamen we in contact. Op een gegeven moment dacht ik een beetje brutaal: misschien kan ik hem voor een nummer vragen om feedback, of misschien tijd … ? En nu hebben we nog steeds contact en ga ik binnenkort in Engeland touren!’
Kun je leven van muziek? Waar bestaan je inkomsten uit?
‘Sinds een paar jaar kan ik inderdaad leven van de muziek. Ik speel veel live en geef regelmatig workshops of masterclasses. Soms maak ik iets voor een reclame, of doe ik samenwerkingen. Ik heb bijvoorbeeld in ‘24 de Pride anthem ‘Like a Phoenix’ geschreven.
Van streams kunnen de meeste muzikanten helaas niet leven, dus daar moet het voorlopig niet van komen. Dat is een eeuwige strijd tussen muzikanten en Spotify; je krijgt nul komma nog wat procent! Het gaat echt om al die dingen eromheen die je opbouwt als uitvoerend artiest.’
Meer over Inge Lamboo:
In gesprek met Nova (14 jaar, 3 havo) en groot muziekliefhebber
Wat voor soort muziek luister je?
‘Ik luister veel pop, oud en nieuw. Indie pop vind ik leuk, vooral uit de 80’s en 90’s. Maar ik luister ook naar artiesten van nu, zoals Froukje, Wies, en Pommelien Thijs. Billie Eilish is al een jaar echt mijn favoriet en ik luister ook veel naar haar broer Finneas.’
Hoe luister jij muziek?
‘Meestal online via Spotify. Als ik aan het fietsen ben – naar school, sport of pianoles – heb ik bijvoorbeeld altijd oortjes in. En thuis luister ik ook vinyl. Voor mijn 14e verjaardag heb ik een blauwe platenspeler gekregen en nu koop ik zelf ook platen. Ik heb er al acht en ik deel ook platen met mijn familie.’
Wat vind je leuk aan vinyl?
‘Oude platen kunnen natuurlijk slijten, maar het geluid is vaak best wel mooi. Maar het mooiste vind ik dat je de muziek vast kan houden, je hebt het letterlijk in je hand. Nu wil ik in mijn kamer graag plankjes aan de muur waar ik mijn platen op kan zeten.
Mijn meest favoriete plaat is een exclusieve Record Store Day-release van Charli XCX; daar zijn er wereldwijd maar 10.000 van. Ik heb die online op Marktplaats gekocht, want het was gewoon een schooldag toen die uitkwam. Maar ik vind het heel leuk om die te hebben.’
Hoe ontdek jij nieuwe dingen?
‘Ik luister vaak iets als vrienden of mijn vader zeggen: dit is een leuk nummer. Dan ga ik het opzoeken via Spotify. Mijn vader werkt in de muziekindustrie en daardoor hoor ik veel en ga ik soms mee naar concerten. En soms zie ik op TikTok iets en denk: ‘wat is dit?’ en dan sla ik het op. Het is wel grappig hoe ik The Beatles heb ontdekt; die luister ik sinds een halfjaar heel veel. Billie Eilish zei ergens: “Als je niet van de Beatles houdt, kunnen we geen vrienden zijn.” Ik die muziek checken, en nu heb ik het album Abbey Road gekocht.’
Welke rol speelt muziek in jouw leven?
‘Als ik heel moe ben of een beetje overprikkeld, luister ik vaak muziek. Dat helpt om rustiger te worden. En ook als je bijvoorbeeld verdrietig bent, kan muziek heel fijn zijn. Soms valt er dan echt een last van je schouders.’