“Wat mij vooral is bijgebleven, is dat het heel belangrijk is om de mening van je doelgroep goed te toetsen. Volwassenen denken echt heel anders denken dan jongeren. Van activiteiten waarvan wij, volwassenen, al snel aannemen dat jongeren dat toch echt leuk zouden vinden, blijkt dat in de praktijk toch vaak niet zo te zijn, of maakt een kleine aanpassing het veel beter passend. Zorg dus dat bij het bedenken van nieuwe ideeën je altijd de doelgroep betrekt en het bij ze toetst.” – Annet Zorge, Projectleider Platform Talent voor Technologie
Aanleiding: meer jongeren voor techniek, de energietransitie en de groene waterstofsector
GroenvermogenNL richt zich met de Human Capital Agenda onder meer op het zorgen voor voldoende en goed opgeleid personeel voor de groene waterstofsector. Platform Talent voor Technologie ondersteunt dit programma en heeft Youngworks gevraagd om te onderzoeken hoe meer jongeren kunnen kiezen voor techniek, de energietransitie en de groene waterstofsector. Hiervoor onderzoekt Youngworks initiatieven in verschillende regio’s. De inzichten uit deze onderzoeken zijn relevant voor de regio en voor een bredere landelijke context.
In deze eerste ronde zoomen we in op ‘Zet De Groene Wereld Aan’ (ZDGWA), een initiatief van de provincie Noord-Holland samen met onderwijs en bedrijfsleven. Samen met bureau NLMTD doorlopen zij een traject om ideeën te verzamelen onder decanen, docenten, mentoren en ouders om jongeren te enthousiasmeren voor duurzame techniek. Youngworks belicht met dit onderzoek het jongerenperspectief op deze ideeën. Deze inzichten geven richting aan de verdere invulling van ZDGWA, maar dienen ook als houvast en inspiratie voor initiatieven in andere regio’s.
Vraag
Wat zijn succesfactoren om vmbo-leerlingen te enthousiasmeren voor duurzame techniek?
Aanpak: Focusgroepen in NEMO Science Museum
We organiseerden een leerlingenmiddag op 30 juni op een passende, inspirerende locatie: NEMO Science Museum. Op deze dag spraken we in focusgroepen met zestien vmbo-leerlingen uit leerjaar 2 en 3 over de ideeën die eerder bedacht zijn door ouders en docenten. In hoeverre komen zij al in aanraking met (duurzame) techniek op school? Wanneer is een uitje naar een techniekbedrijf nu echt leuk en leerzaam? En duurzame techniek beleven via een VR-bril: wat spreekt je daarin wel en niet aan?
De opgehaalde inzichten van de leerlingenmiddag combineerden we met onze eigen doelgroepexpertise en eerdere onderzoeken rondom jongeren en de keuze voor techniek. We leverden concrete feedback op de aangeleverde ideeën, en formuleerden een overkoepelend advies met succesfactoren om jongeren te enthousiasmeren voor duurzame techniek.
Advies
Veel jongeren hebben een negatief of onjuist beeld van techniek en duurzaamheid, en hebben weinig motivatie of intentie om duurzame techniek zelf actief te verkennen. Om een brede groep vmbo-leerlingen te enthousiasmeren, is het cruciaal dat zij in een schoolsetting op een actieve wijze in aanraking komen een diversiteit aan techniek. Focus daarin niet op het bedenken van nieuwe ideeën, maar integreer onderstaande succesfactoren in bestaande activiteiten. Specifieker adviseerden wij:
- Integreer activiteiten om duurzame techniek te ontdekken in de schoolstructuur en niet in het vrijetijdsdomein van jongeren.
Jongeren hebben niet de motivatie en intentie om actief op eigen houtje activiteiten te ondernemen om duurzame techniek te ontdekken. Dit komt doordat hun vrije tijd schaars is en zij deze liever besteden aan activiteiten die direct aansluiten bij hun eigen interesses en sociale leven. Jongeren zien daarbij het ontdekken van (duurzame) techniek echt als een schoolse activiteit. Om een brede groep jongeren te bereiken, inclusief de nog ongeïnteresseerde jongeren, is het belangrijk om deze activiteiten aan te bieden op momenten en plekken waar jongeren al aanwezig zijn. - Zet avontuurlijke en vernieuwende elementen centraal in de activiteiten om jongeren te enthousiasmeren.
School is dus dé plek en het moment waar jongeren duurzame techniek kunnen ontdekken. Het gevaar is echter dat deze activiteiten al snel te schools, verplicht en saai worden, en daarmee niet prikkelender dan andere schoolactiviteiten. Daarom is het belangrijk dat avontuur en een wow-effect van de activiteiten centraal staan. Verrassing in vorm en inhoud, actief aan de slag gaan en reflectieve elementen zijn daarin belangrijke succesfactoren. - Stimuleer leerlingen om duurzame techniek breed te verkennen, om zo hun negatieve of onjuiste (zelf)beelden te doorbreken.
Jongeren hebben een eenzijdig en soms negatief of onjuist beeld van techniek in het algemeen. Zonder dat ze zelf hebben ervaren of techniek bij hen past, vullen ze dit voor zichzelf in: techniek is te veel rekenen, het is te moeilijk, het is saai. Om deze negatieve of onjuiste (zelf)beelden van techniek en duurzame techniek te doorbreken, is het van belang dat jongeren een breder beeld ontwikkelen van wat duurzame techniek kan zijn. - Laat jongeren zien hoe je met techniek een verschil kan maken, maar vermijd een te expliciete nadruk op duurzaamheid.
Een breder maatschappelijk verhaal over het belang van de energietransitie, is in deze fase nog ondergeschikt in drijfveren van jongeren. Een expliciete nadruk op duurzaamheid schrikt sommige jongeren zelfs af. Leerlingen vinden het wel degelijk belangrijk om betekenisvol werk te doen, zo lang het maar behapbaar en herkenbaar is en ze praktisch bezig kunnen zijn. Sluit in activiteiten en communicatie aan bij hun plezier in praktisch bezig zijn, en laat zien hoe je met techniek direct een merkbaar verschil kan maken. Gebruik termen als techniek voor de toekomst of techniek met impact, in plaats van expliciet over duurzaamheid of energietransitie te spreken. - Leun niet op de kwetsbare rol van ouders om een brede doelgroep te enthousiasmeren.
Ouders spelen een belangrijke rol bij het ontdekken van talenten en het maken van keuzes in het onderwijs. Duurzame techniekactiviteiten waarin ouders een grote rol spelen zijn echter weinig kansrijk om een brede groep jongeren uit de doelgroep te enthousiasmeren. De motivatie en intentie vanuit jongeren om zelf hun ouders te betrekken bij activiteiten of opdrachten is laag in deze leeftijdsfase. Daarnaast varieert de rol van ouders sterk: in betrokkenheid rondom profiel- en studiekeuze én in kennis/vaardigheden rondom (duurzame) techniek. Het betrekken van ouders is daarom meer kansrijk op momenten waar ouders al veelal komen, zoals de beroepenmarkt op school, in plaats van in de thuissfeer.
Onderzoeker over dit traject
Dit traject werd uitgevoerd door Ruby de Nijs:
“Jongeren enthousiasmeren voor duurzame techniek lukt niet door er alleen over te vertellen. Ze moeten het zelf beleven om te ontdekken dat techniek niet saai of ingewikkeld is, maar veel mogelijkheden biedt waarmee je een verschil kan maken. Het mooie van dit traject was dat we de jongeren spraken in het inspirerende NEMO Science Museum. Zelfs de jongeren die vooraf dachten dat een museum saai en schools zou zijn, waren in de pauzes en na afloop niet weg te slaan. Dat laat zien: beleving en ontdekken zijn cruciaal.”
Resultaat
Zet De Groene Wereld Aan neemt het jongerenperspectief mee in de invulling van de vervolgstappen in het vmbo. het project. GroenvermogenNL deelt de adviezen met de liaisons, waarbij onderwijs, bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen uit verschillende regio’s betrokken zijn bij de waterstof- en energietransitie.
Lees het volledige adviesrapport hier.
Meer weten?
Wil jij ook weten hoe jij studiekiezers kunt enthousiasmeren voor jouw sector? Of heb je een andere vraag over jongeren? Neem dan contact met ons op.