Jongeren en social media; de online wereld van jongeren is voortdurend in beweging. Terwijl het gebruik op het ene platform stijgt, daalt de interesse in een ander medium. Sommige social media zijn blijvertjes, andere zijn slechts een kortdurende hype.
Newcom voert al sinds 2010 grootschalig onderzoek uit naar het gebruik van social media in Nederland. Zij kijken daarbij ook naar verschillende leeftijden. Wij hebben het onderzoek voor je doorgenomen en geven je een overzicht van de belangrijkste inzichten van het Nationale Social Media Onderzoek van 2024. Welke social media-apps gebruiken jongeren bijvoorbeeld het meest en welke steeds minder? Ook zoomen we in op de gevaren van sociale media voor jongeren en wat andere generaties hiervan vinden.
Samenvatting rapport van Newcom: Nationale Social Media Onderzoek
Tieners ruilen Instagram in voor TikTok
- Onder de leeftijdscategorie 15-19 jaar staat WhatsApp bovenaan in het dagelijks gebruik.
- Snapchat wordt daarna het meest gebruikt, gevolgd door TikTok op nummer drie.
- Voorgaande jaren werd Instagram nog veel gebruikt onder tieners, maar het platform is dit jaar door TikTok ingehaald. Dit komt wellicht doordat Instagram eigenlijk alleen maar video’s bevat. Mede daardoor ruilen jongeren TikTok steeds vaker in voor bijvoorbeeld ook Google. Tegelijkertijd ontstond er kritiek op Instagram, omdat het steeds meer op TikTok begon te lijken. Instagram staat er inmiddels om bekend dat ze features van populaire platforms overnemen. Ook bewegen steeds meer ouderen zich naar Instagram, wat het minder aantrekkelijk maakt voor jongeren. Dit daddy on the dancefloor-effect zagen we eerder ook bij Facebook.
- BeReal, de hype uit 2022, is sterk gedaald in het gebruik onder tieners. Net als de app Clubhouse. Waar het concept in het begin uniek en spannend was, verloor het snel de interesse. Wellicht dat de boodschap van BeReal om jezelf eerlijk te tonen op de app toch te veelbelovend was?
Twintigers gebruiken steeds meer Instagram
- Waar onder tieners het dagelijks gebruik van Instagram terugloopt, zien we onder jongeren van 20-24 jaar juist een toename ten opzichte van het onderzoek in 2023.
- Voor twintigers staat WhatsApp wel nog op nummer één, gevolgd door Instagram en Snapchat. Waarom gebruiken twintigers Instagram wel meer? Misschien komt dat omdat zij in tegenstelling tot tieners nog steeds veel memes met elkaar uitwisselen en ook veel gebruikmaken van de DM-functie?
- Ook bij twintigers zien we dat BeReal terrein verliest: waar in 2023 nog een kwart dagelijks BeReal deelde, bleef daar in 2024 nog maar 17% van over.
Aantal platforms is sterk afhankelijk van leeftijd
Ook keek Newcom naar hoeveel sociale media we tegelijkertijd gebruiken. In het onderzoek werd het gebruik van het aantal platforms tussen alle leeftijdsgroepen vergeleken, van 15-jarigen tot en met 80-plussers.
Alleen de 20-39 jarigen gingen meer sociale platforms gebruiken. Voor de andere leeftijden bleef dit vrijwel gelijk ten opzichte van vorig jaar.
Twintigers en dertigers hebben vaak veel verschillende interesses die elk door een specifiek platform vervuld kunnen worden. Ze zoeken dikwijls naar een combinatie van social media. Zo kunnen ze met gelijken connecten, zichzelf informeren of met vermakelijke video’s entertainen. Ook kunnen ze apps inzetten op een professionele manier. Via LinkedIn zoeken ze bijvoorbeeld naar vacatures, maar dit wisselen ze zo af met wat doelloos scrollen op TikTok.
Bovendien zien we een toename van emerging adults die in een levensfase tussen de adolescentie en volwassenheid in hangen. Jongeren worden gemiddeld later volwassen en starten mede daardoor op nieuwe platforms
waar tieners ook te vinden zijn. Tegelijkertijd is een groot deel van de millennials die op TikTok te vinden is al een stuk ouder. Dit komt omdat deze doelgroep veel wordt aangesproken op het platform, doordat ze gezien worden als verdienmodel. Millennials worden zo niet alleen getrokken door entertainende video’s, maar ook verleid om huishoudelijke producten aan te schaffen (denk aan lifestyle & lifehack video’s), of om een cursus te boeken die inspeelt op hun behoefte aan zelfontwikkeling en carrièreadvies.
Niet gek dus dat twintigers en dertigers met zes verschillende socialmediaplatforms boven alle andere leeftijdscategorieën uitsteken.
Wat vinden we als Nederlanders eigenlijk zelf van onze schermtijd?
Niet alleen jongeren en adolescenten zijn te vinden op bovengenoemde platforms. Waarschijnlijk gebruik je er zelf ook een paar van. 14,3 miljoen Nederlanders maken namelijk gebruik van social media en gemiddeld besteden we bijna 2 uur per dag aan sociale media.
6,3 miljoen Nederlanders vinden dat sociale media een gevaar vormen voor ons mentaal welzijn. 2,2 miljoen Nederlanders geven aan zich minder gelukkig te voelen door hun mediagebruik en ruim vijf miljoen Nederlanders vinden dat ze te veel tijd verspillen aan sociale media.
Niet verrassend dat Nederlanders nadenken over wat ze hier zelf aan kunnen doen. Zo proberen 4,8 miljoen mensen al om hun gebruik te verminderen, en bijna net zoveel Nederlanders denken er weleens over na om nog een stapje verder te gaan en helemaal te stoppen met sociale media.
Hoe kijken ouders naar sociale media?
De impact van de digitale overload op de mentale gezondheid en digitale levensstijl van jongeren is een groeiend thema. Denk aan de toenemende stress en prestatiedruk onder studenten. Daarin moeten ouders ook een voorbeeld gaan geven.
Uit het Newcom-onderzoek kwam dat ruim vier op de tien ouders het ermee eens zijn dat sociale media een gevaar vormen voor hun kinderen. Ze vinden dan vaak ook dat hun kinderen te veel tijd spenderen op deze platforms.
Generaties en sociale mediagebruik
De studie toonde ook het verband aan tussen generaties die meer tijd op sociale media doorbrengen en de mate waarin zij ongelukkiger zijn door het gebruik.
- De jongste leeftijdsgroep (15-28-jarigen) wint het gemiddeld aantal minuten per dag op sociale media met maar liefst 166 minuten, bijna 3 uur! Bijna een kwart van hen geeft aan zich minder gelukkig te voelen door hun socialmediagebruik.
- Dit gebruik daalt iets onder de groep van 29-44 jaar. Zij zijn gemiddeld 134 minuten kwijt aan sociale media en 24% van hen geeft aan hierdoor minder gelukkig te zijn.
- De volgende leeftijdscategorie, 45-59-jarigen, gebruikt nog minder sociale media. Maar, zij spenderen alsnog ruim 1,5 uur op een dag op deze platforms. 11% van hen voelt zich minder gelukkig door hun socialmediagebruik.
- Nog maar 5% van de oudste leeftijdscategorieën (60-79 jaar en 80+) geeft aan ongelukkiger te zijn door hun socialmediagebruik. Zou dit komen doordat zij hier gemiddeld maar 77-84 minuten per dag aan kwijt zijn?
Meer leren over generaties? Youngworks schreef er al meerdere artikelen over.
Wil jij je verder verdiepen in jongeren?
Al sinds 1999 werkt Youngworks met een team van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken en (online) trainingen.
Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Of wil je verkennen wat dit betekent voor jullie organisatie? Neem dan zeker contact met ons op.