Wisselen jongeren vaker van baan en wat betekent dit voor de arbeidsmarkt?
Regelmatig horen we werkgevers en leidinggevenden hard zuchten dat het zo lastig is om jonge medewerkers vast te houden. Jonge werkenden lijken wispelturiger dan ooit: ze starten vol enthousiasme, maar binnen de kortste tijd flirten ze met nieuwe baanmogelijkheden en kansen. Weet jij die niet te bieden? Dan zijn ze gevlogen. Waarom lijkt het gras bij de buren groener in de ogen van jonge medewerkers?
Feit of fictie? Jongeren wisselen meer van baan
Allereerst is het goed om te beseffen dat deze situatie niet nieuw is. Jongeren wisselen al jaren vaker van baan dan ouderen. Het CBS bracht in kaart dat de groep van 25- tot 45-jarige werkenden in de periode 2004-2018 twee keer zo vaak van baan wisselde dan hun collega’s die 45+ers zijn.
De jongste groep werkenden, van 15 tot 25 jaar, wisselt zelfs nog vaker van baan.[1] Volgens het CBS blijven werknemers van 15 tot 25 jaar gemiddeld 1,5 jaar bij een werkgever, terwijl het gemiddelde over alle leeftijden 8,4 jaar is.[2] Dat laatste is goed te verklaren aan de hand van levensfase: de jongste groep bestaat tenslotte vooral uit scholieren en studenten, die vaker een flexibele baan hebben en nog minder serieus op zoek zijn naar een vaste plek op de arbeidsmarkt.
De groep 25- tot 45-jarigen is uiteraard al wat verder in haar professionele ontwikkeling. Het grootste deel is afgestudeerd en bouwt gemotiveerd aan haar carrière. Ze denken toekomstgericht(er) en zijn bewust bezig met professionele groei. Toch zit ook een groot deel van deze groep nog in de beginfase van hun loopbaan. Uitvinden wat bij je past en wat je wilt in je werkende leven kost tijd. Het opdoen van nieuwe ervaringen – in nieuwe omgevingen, functies en met nieuwe mensen – is essentieel om een duidelijker beeld te krijgen. Jongere werkenden zijn daarom vaak hongeriger en benieuwder naar nieuwe ervaringen op het gebied van werk dan hun oudere collega’s. Wat hen er vaker toe aanzet om van baan te wisselen.
Toch zijn veel werkgevers en leidinggevenden er op dit moment van overtuigd dat jonge werkenden zich nu nog minder committeren aan een specifieke loopbaan of werkgever dan tien of twintig jaar geleden. In de cijfers van het CBS over het ‘jobhoppen’ van jonge werkenden is dat echter niet duidelijk terug te zien. Dit gebrek aan cijfermatige onderbouwing doet vermoeden dat hier iets anders aan de hand is. Wat kan dat zijn? We geven drie mogelijke verklaringen.
1) Krapte op de arbeidsmarkt
De spanning op de arbeidsmarkt is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Momenteel kampen veel sectoren met flinke krapte. Onderzoek van het CBS laat zien dat bij krapte de beweging op de arbeidsmarkt toeneemt: mensen wisselen vaker van baan en bewegen ook vaker van de ene sector naar de andere[3]. Ze hebben tenslotte meer te kiezen. De huidige krapte biedt ook kansen aan mensen die bij een ruime arbeidsmarkt weinig mogelijkheden hebben. Ze hebben bijvoorbeeld nog weinig ervaring of zijn nog minder vaardig in het vinden en succesvol reageren op vacatures. En dat geldt ook voor jongeren, maar is dus niet leeftijdsgebonden.
2) Een cultuurverandering op de arbeidsmarkt
Over tijd veranderen onze ideeën over wat normaal is, ook op het gebied van werk. Waar het drie decennia geleden nog vrij normaal was om ‘onderaan te beginnen’ en je in de jaren daarop rustig op te werken naar een misschien wel hogere positie en een welverdiend pensioen, wordt dit nu door bijna niemand meer als normaal beschouwd.
De complexere, sterk gemondialiseerde en gedigitaliseerde samenleving van nu vraagt om meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen, van zowel organisaties als werkenden. Zelfs de Nederlandse overheid stimuleert daarom dat werkenden geregeld van baan wisselen. Een ‘leven lang ontwikkelen’ biedt voordelen op macroniveau: werkenden doen nieuwe kennis en vaardigheden op, zodat ze langer, productiever en gezonder kunnen blijven werken en gemakkelijker kunnen doorstromen naar beter passende functies. De gedachte is dat zulke werknemers gemakkelijker in staat zijn om zich aan te passen aan veranderingen in hun werk en op de arbeidsmarkt, met een gezondere arbeidsmarkt en economie als gevolg.[4]
Veel jonge werkenden weerspiegelen deze eigentijdse opvattingen over mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Dit is tenslotte het referentiekader anno 2024 dat zij meekrijgen bij hun eerste stappen op de arbeidsmarkt. Op werkgevers en leidinggevenden, die in een andere tijd de arbeidsmarkt betraden en mogelijk nog meer vanuit het toen ‘normale’ referentiekader denken, kan dit vreemd overkomen. Ook hier geldt echter: jonge werkenden staan niet alleen in deze houding.
Meer lezen over hoe de tijdgeest Gen Z beïnvloedt? Klik hier.
Extra interessant is dan ook dat het niet de jongeren zijn die onder invloed van deze mentaliteitsverandering vaker van baan wisselen (dit deden zij tenslotte altijd al relatief vaak). In de periode van 1992-2018 is het aantal baanwisselaars enkel onder 55-plussers toegenomen. Zij worden tegenwoordig vaker ‘gedwongen mobiel’. Oftewel: oudere werkenden worden meer dan vroeger gestimuleerd om niet vast te roesten in hun huidige functies. [5]
Is er dan niets speciaals aan jonge medewerkers wanneer het gaat over het wisselen van werk? Jawel, we zien namelijk nog een laatste interessante maatschappelijke verandering die vooral jongeren raakt.
3) Jongeren stellen allerlei mijlpalen uit
Vóór je 30e levensjaar een vaste baan, een vaste relatie, en liefst ook een koophuis op je naam. Was dit vroeger eerder regel, tegenwoordig is het steeds meer de uitzondering.
Het CBS maakte al in 2019 bekend dat Nederlandse jongeren deze mijlpalen steeds meer uitstellen: ze gaan later op zichzelf wonen, krijgen later een vaste baan en binden zich ook in de liefde en het ouderschap minder[6]. Deze trend heeft zich sindsdien verder doorgezet[7]
Veel jongvolwassenen gedragen zich als ‘emerging adults’. Met deze term beschreef de psycholoog Jeffrey Arnett het fenomeen in westerse samenlevingen dat tieners en twintigers allerlei beslissingen uitstellen waardoor een nieuwe levensfase ontstaat tussen adolescentie en volwassenheid: de emerging adulthood.[8] Een periode met grote aantrekkingskracht, maar ook een periode van onbestemdheid.
Volwassenheid, in de zin van toenemende verantwoordelijkheden, laat dus steeds langer op zich wachten. Deels door maatschappelijke omstandigheden – zoals de wooncrisis –, deels omdat jongeren minder haast mee hebben. Een jonge leefstijl, met volop vrijheden en beperkte verantwoordelijkheid, heeft tenslotte ook volop aantrekkelijke kanten…
Hoe kun je als werkgever jongvolwassenen, de emerging adults, toch zoveel mogelijk aan je binden? Lees volgende maand meer in ons opvolgende artikel ‘Emerging adults: vrij en onbestemd’.
Bronnen:
[1] CBS, weinig 45 plussers wisselen van baan.
[2] UWV, Organisaties toekomstbestendig door generatiemanagement.
[3] CBS onderzoekt krapte op de arbeidsmarkt
[4] SCP, arbeidsmarkt in kaart – zoeken meer werknemers een andere baan?
[5] SCP, arbeidsmarkt in kaart – Veranderen werkenden vaker van positie op de arbeidsmarkt?
[6] CBS, mijlpalen twintigers schuiven op
[7] NOS, steeds later zwanger: eerst relatie, huis en werk op orde, dan pas kinderen
[8] Youngworks – Emerging Adults
Generatie Z op de werkvloer
Een nieuwe generatie jonge medewerkers stroomt in op de arbeidsmarkt: Generatie Z! Ben jij teamleider, manager, praktijkopleider of HR-professional en wil jij aan de slag met jouw vraagstukken met betrekking tot deze young professionals? Volg dan onze (online) cursus Generatie Z op de werkvloer, individueel: als e-learning in je eigen tijd en tempo, met je team in een hybride traject, of met een spreker voor een groter publiek.
Meer weten?
Benieuwd naar meer uitleg over waar deze focus op de werk-privébalans vandaan komt? Rutger legt dit uit in de podcast ‘De Werkvloer’ van Metro. Is jouw organisatie jongeren-proof?
Al sinds 1999 werkt Youngworks met een team van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken en (online) trainingen.
Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Wil je weten welke rol je als werkgever kunt spelen in deze zoektocht? Neem dan zeker contact met ons op.