Wat betekenen cringe en awkward?

Sjanne de Haan
16 juni 2022

Je hebt jongeren misschien weleens de termen ‘awkward’ of ‘cringe’ horen zeggen. In dit artikel behandelen we beide termen en leggen we uit wat het verschil is. Daarnaast lichten we toe wat de woorden betekenen voor jongeren, wat het over hen zegt en of je je zorgen moet maken als jouw leerling, kind, buurjongen of nichtje de term vaak gebruikt in jouw bijzijn…

Verengelsing van de Nederlandse taal

Al enige tijd is verengelsing en anglicisme aan de orde van de dag. Vele onderzoeken verschijnen erover en veel wetenschappers beschouwen het als een probleem. Meer over verschuivende taalkeuzes in het dagelijks leven vind je in dit onderzoeksrapport van de Taalunie. Deze verschuiving is het grootst bij jongeren. Steeds meer woorden worden ook opgenomen in woordenboeken. ‘Awkward’ en ‘cringe’ zijn (nog) niet opgenomen in de de dikke Van Dale, in tegenstelling tot het woord ‘boomer’ waar we eerder een artikel over schreven. Oorzaken van verengelsen zijn:

– Woorden bestaan (nog) niet in de Nederlandse taal. Voorbeeld: e-mail.

– Het woord wordt als eenvoudiger beschouwd in het Engels. Voorbeeld: zero-tolerance of multitasken.

– Het woord komt uit een specifieke branche. Voorbeeld: interface, assessment of link.

– Invloed van de media. Televisieprogramma’s, series, gaming en andere media maken ontzettend veel gebruik van Engelse terminologie. Daarnaast wordt de popcultuur in Nederland grotendeels gedomineerd door artiesten uit het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Regelmatig verschijnen er lijstjes met ‘woord van het jaar’, onlangs kwamen we deze tegen, anglicisme van het jaar (2014) met daarin termen als yolo, empoweren én awkward:

Een wordle of word cloud (of zo je wil woordwolk) zou anno 2022 naast woorden als ‘awkward’ meer termen bevatten die jongeren veel gebruiken: zoals ‘boomer’, ‘cringe’ en ‘adulting’.

Wat is ‘awkward’?

Letterlijk vertaald heeft ‘awkward’ verschillende betekenissen. Zo kan het vertaald worden als zwaar, moeilijk, niet makkelijk, onhandig en ongemakkelijk. Voor dit artikel en binnen de context van populair taalgebruik van jongeren gaan we uit van die laatste vertaling: ongemakkelijk.

De term ‘Awkward’ wordt gebruikt om een bepaald waardeoordeel te vellen over een sociaal interactieve situatie. Denk aan: een blauwtje lopen of een grap maken waarop niemand reageert. De term ‘ongemakkelijk’ wordt ook door jongeren gebruikt, maar omdat bij omstanders (lees: oudere mensen) dan vaak meteen het kwartje valt, gebruiken jongeren vooral de term ‘awkward’ om een ongemakkelijke situatie te benoemen.

In 2011 zond MTV de populaire serie ‘Awkward’ uit waarin hoofdpersoon, tiener en social outcast* Jenna worstelt met haar imago op de middelbare school nadat een ongeluk in de badkamer wordt aangezien als een zelfmoordpoging nadat er iets tussen haar en haar (ex)geliefde is gebeurd. In het taalgebruik van jongeren is ‘awkward’ ergens rond 2008 populairder geworden. Kortom: een veelgebruikte term voor jonge millennials en oudere generatie z.

*Social onhandig, raar, anders. Iemand die niet wordt geaccepteerd door een groep of door de samenleving. 

Awkward volgens Urban Dictionary

Urban Dictionary is een online woordenboek waar je definities van populair taalgebruik onder jongeren, zoals slang en internetjargon, kan vinden. De website is ‘crowdsourced’, wat betekent dat mensen zelf definities kunnen aandragen. Urban Dictionary is een aanrader wanneer je met jongere doelgroepen te maken hebt en bepaalde terminologie (straattaal) hoort langskomen waar je meer over wilt weten.

De betekenis van ‘awkward’ volgens Urban Dictionary:

– When you ask your best friend who their best friend is and they say someone else.

– When something weird or embarrassing happens, and there’s that silence after it. No one really knows what to say, or chooses not to say anything. Just back slowly away.

– When you’re making out with someone and then you realize your zipper is down. You zip it up slowly…But he notices *awkward*

Wat is ‘cringe’?

Letterlijk vertaald betekent ‘cringe’ in elkaar krimpen. In de context van populair taalgebruik betekent het dat je heel veel (plaatsvervangende) schaamte en ongemak ervaart (door een ‘awkward’ situatie). Kortom een tenenkrommend gevoel krijgen bij het zien of ervaren van iets. Voorbeelden: het horen van je eigen stem op een opname of je vader die een TikTok-dansje doet…

Onlangs gaf zangeres Taylor Swift een speech na het ontvangen van haar eredoctoraat. Haar speech werd wereldwijd goed ontvangen, mede dankzij haar passage over ‘cringe’. Kort samengevat roept ze iedereen op om je vaker ongemakkelijk te voelen, te vallen, op te staan en vooral te leven.

Passage uit de speech van Taylor Swift:

“Secondly, learn to live alongside cringe. No matter how hard you try to avoid being cringe, you will look back on your life and cringe retrospectively. Cringe is unavoidable over a lifetime. Even the term cringe might someday be deemed “cringe.”

In het taalgebruik van jongeren is ‘cringe’ ergens rond 2018 populairder geworden. In tegenstelling tot ‘awkward’ is de term ‘cringe’ dus meer geadopteerd door generatie Z. Het wordt je ook niet in dank afgenomen als je als oudere persoon de term gebruikt (dan ben je een boomer…).

Cringe volgens Urban Dictionary

– When someone acts/ or is so embarrassing or awkward , it makes you feel extemely ashamed and/or embarrassed.

– The feeling of physical discomfort without something physical happening to your body, that is usually caused by: second-hand embarrassment, witnessing physical discomfort happening to someone or something else, opinions and acts that you disagree with on a fundamental level and so on.

– Barry: You know they banned TikTok in India, right?
Larry: Hell yeah, let’s move there! TikTok is cringe.

Wat is het verschil tussen awkward en cringe?

In het ontstaan van de populariteit van de woorden zit ongeveer 10 jaar. Hierdoor worden de woorden door verschillende generaties gebruikt. Het begon met ‘awkward’ (millennials) en op dit moment bevinden we ons in een wereld waar voornamelijk ‘cringe’ erg populair is onder jongeren (generatie z). Daarin zit dan ook het verschil, de herkomst van de populariteit van het woord en de generaties die het woord gebruiken. Millennials zijn anders dan de huidige jongeren die we generatie z noemen. Meer hierover in onze generatietijdlijn.

Wat is dan het verschil als het gaat om de betekenis van de woorden?

Een situatie kan zo ontzettend ongemakkelijk (awkward) zijn dat iemand erdoor in elkaar wil krimpen (cringe). Een situatie die ‘awkward’ is hoeft daarentegen niet altijd te zorgen voor een ‘cringe’ reactie. ‘Awkward’ lijkt de mildere vorm te zijn van ‘cringe’. De situatie is ‘awkward’ en bij ‘cringe’ neemt iemand de situatie daadwerkelijk tot zich, vaak vanuit plaatsvervangende schaamte… Je zou dus kunnen zeggen dat ‘cringe’ vele malen intenser en erger is dan ‘awkward’.

Wat betekenen de termen voor jongeren?

Mensen hebben de drang om bij de groep te horen. Bij jongeren is deze drang nog groter, zoals we ook beschrijven in het boek Puberbrein binnenstebuiten. Ze willen bij hun leeftijdgenoten horen en zijn zich daardoor overbewust, soms zelfs hyperbewust van hoe anderen naar ze kijken. Dat leidt tot constant spiegelen en graag controle willen houden over sociale situaties. Tegelijk zijn hun sociale skills, zoals het lezen van iemand gezichtsuitdrukking, nog in ontwikkeling. En dan bevinden we ons in een bijzondere tijd waarbij zich naast het echte leven ook nog van alles online afspeelt, vooral onder jongeren. Een gênante situatie kan zomaar vereeuwigd en gedeeld worden met een grotere groep die er live niet bij was. Hierdoor lijkt de druk op jongeren te zijn toegenomen en gebruiken ze termen als ‘cringe’ meer dan bijvoorbeeld ‘awkward’.

Tegelijk is het bij het proces van volwassen worden belangrijk om risico’s aan te gaan. Als je nooit met iemand flirt, loop je geen risico op een afwijzing. Rutgers constateerde in onderzoek bijvoorbeeld dat jongeren door hun drang naar perfectie en vermijding van awkward situaties later aan seks beginnen. En dat is voor hun mentale en seksuele gezondheid geen goed nieuws.

Het overkomt iedereen weleens dat er op een zeker moment een ongemakkelijke situatie ontstaat, zoals het omstoten van een glas, een rits die open is blijven staan, etc. Ty Tashiro schreef het boek ‘Awkward’ en stelt dat 20% van de mensen afwijkt van de sociale norm omdat zij bepaalde signalen niet oppikken of bepaalde sociaal vaardigheden minder beheersen. Zij zouden lijden aan chronische awkwardness, sociale onhandigheid. In het boek omschrijft Tashiro dat mensen die sociaal onhandig zijn vaak juist buitengewone prestaties kunnen leveren. Uiteindelijk heeft het allemaal te maken met (zelf)acceptatie en loslaten, en dat sluit perfect aan bij de woorden die Taylor Swift uitsprak in haar speech:

“Learn to live alongside cringe”

Moet je je zorgen maken wanneer iemand in het bijzijn van jou iets ‘awkward’ of ‘cringe’ noemt? Zeker niet. Het is eerder de moeite waard om er het gesprek over aan te gaan.

Meer over jongeren

Al sinds 1999 werkt Youngworks met een kernteam van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken. Bekijk hier ons aanbod.

Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Of wil je verkennen wat dit betekent voor jullie organisatie? Neem dan contact met ons op.