Generatie ZAlpha, geboren tussen 2008 en 2013 is, net als de Zillennials, een zogenoemde microgeneratie. Een in-between generatie, een geboortecohort(je) dat zich op de rand van twee generaties bevindt. En je hoort het al aan de naam: generatie ZAlpha bevindt zich op het raakvlak van generatie Z en generatie Alpha. Waarom bestaat dit fenomeen? En wat zegt het over de jongeren die binnen zo’n microgeneratie vallen?
Generatiedenken
Om betekenis te kunnen geven aan generatie ZAlpha, is het belangrijk om het fenomeen ‘microgeneratie’ te plaatsen binnen het bredere generatiedenken. De term generatie verwijst naar een groep mensen die geboren is in een afgebakende periode (een geboortecohort) en die opgroeit in eenzelfde tijd. Dit heeft invloed op hoe zij zich, individueel en als groep, ontwikkelen. In de periode tussen 10 en 25 jaar, de zogeheten formatieve jaren, worden jongeren in hun ontwikkeling namelijk sterk beïnvloed door de tijdgeest en maatschappelijke omstandigheden waarin ze opgroeien[1].
Zoals we onlangs uitlegden in een artikel over generatie Bèta, de generatie die volgens de Australische trendanalist Mark McCrindle vanaf begin dit jaar (2025) geboren wordt, is er (terecht) volop discussie over de interpretatie en inzet van de generatietheorie. Het bepalen van het begin- en eindpunt van een generatie is bijvoorbeeld altijd al subjectief, en is door de jaren heen ook steeds willekeuriger geworden. Veel bedrijven, marketeers en trendwatchers omarmen ondertussen een algemene ‘generatiekalender’, die stelt dat het na tien of vijftien jaar hoe dan ook tijd is om de blik op de jongeren die op dat moment opgroeien te herzien. Onze generatietijdlijn, met een overzicht van alle generaties sinds 1940, geeft dit patroon weer. Dit druist echter in tegen de oorspronkelijke essentie van de generatietheorie, die stelt dat het breekpunt tussen twee generaties gebaseerd moet zijn op duidelijk aanwijsbare trendbreuken en veranderende maatschappelijke omstandigheden. Wat deze generatievormende trendbreuken precies zijn en wanneer die precies plaatsvinden, is echter nooit zwart-wit en altijd voer voor (wetenschappelijke) discussie.
Generatie ZAlpha op de generatietijdlijn
Met de microgeneratie ZAlpha – zoals geïntroduceerd door Maarten Leyts in zijn boek Generation ZAlpha, Connecting with the Next Micro-Generation – wordt verwezen naar de groep jongeren die geboren is tussen 2008 en 2013. Binnen de meer gangbare generatiekalender zijn dit simpelweg jonge gen Z’ers (geboren vóór 2015), die met hun geboortejaar aanschuren tegen de oudste Gen Alpha-kids (geboren na 2015). ‘Generatie ZAlpha’ is geen term uit de academische wereld, maar vooral een vlotte titel voor een groep jongeren die zich als gevolg van hun geboortejaar kan afvragen: waar hoor ik het meest bij? Mijn ‘eigen’ generatie? Of de generatie net na (of vóór) mij? Welke leefwereld sluit nauwer aan op de mijne? Taalgebruik is een herkenbare indicator van een (wel of niet) gedeelde leefwereld. In onderstaande TikTok-video zie je op een komische, uitvergrote manier hoe gen Z en gen Alpha elk hun eigen slang hanteren. Maar wat nou als je je herkent in de taal van beide generaties?
@kaplaninternational Which generation can you relate to? Comment below 👇 #genz #genalpha #slang
Het uitroepen van microgeneraties als generatie ZAlpha is dus een prikkelende manier om te breken met de gangbare generatiekalender. De vraag is wel hoe zinvol dit is in deze vorm. Ook microgeneraties worden tenslotte gedefinieerd aan de hand van geboortejaren. Ze vormen extra hokjes binnen een denkwijze (generatiedenken) die juist wordt bekritiseerd om haar ongenuanceerde hokjesdenken. En net als bij ‘reguliere’ generaties krijgen de leden van een microgeneratie – puur door hun geboortejaar – allerlei groepseigenschappen toegedicht. Wat het risico in zich draagt dat óók een microgeneratie te stereotype wordt voorgesteld: als een homogene groep waarvan de jonge leden zich allemaal op exact dezelfde manier verhouden tot de maatschappelijke omstandigheden waarbinnen ze opgroeien. Stereotype labels als ‘technologische disruptors’, ‘creatieve alleskunners’, en ‘progressieve pioniers’ worden (ook) op generatie ZAlpha geplakt. En inderdaad, deze groep jongeren groeit op in een wereld van snelle technologische veranderingen en grote maatschappelijke uitdagingen waar ze hun weg in moeten vinden. Dat betekent echter niet dat ze dat op eenzelfde manier doen en kunnen. Net als elke ‘grote’ generatie bestaat elke microgeneratie uit een enorm diverse groep, met verschillende ideeën, overtuigingen en gedrag. In die zin zegt het bestaan – of het uitroepen van – een generatie ZAlpha dus niet zoveel.
De aantrekkingskracht van microgeneraties
En toch is het idee van een microgeneratie aantrekkelijk. Zowel voor de jongeren die erbinnen vallen als voor de volwassenen om hen heen die grip op deze groep jongeren proberen te krijgen. Generaties vormen namelijk één van de meest basale zingevingskaders die we kennen[2]. Ons besef dat we opgroei(d)en in een specifieke tijd, onder specifieke maatschappelijke omstandigheden helpt ons om onszelf beter te begrijpen. Voor jongeren is dit verklarende frame van generatiedenken extra aantrekkelijk, omdat hun zelfbeeld nog volop in ontwikkeling is. Ze proberen grip te krijgen op de wereld om zich heen en bovenal op hun eigen positie binnen die wereld. Generatiedenken biedt hen aanknopingspunten in deze zoektocht. Worstelt een Gen Z’er bijvoorbeeld met keuzestress? Dan is het fijn om te beseffen dat hij/zij/hen opgroeit in een tijd waarin er meer te kiezen valt dan ooit. Vinden ze het lastig om hun schermtijd te beperken? Dan is het goed om te weten dat veel populaire apps er inderdaad op gebouwd zijn om je aandacht zo lang mogelijk vast te houden.
En stel je dan dus voor dat je nu als 13-jarige een generatielabel toegedicht krijgt: je bent Gen Z. Maar wanneer je om heen kijkt, zie je eigenlijk maar weinig raakvlakken tussen jouw leefwereld en die van de gen Z’ers vóór je. Die soms wel 10 jaar ouder zijn dan jijzelf. Op dat moment verliest jouw generationele identiteit haar kracht en waarde. Ze helpt onvoldoende om grip te krijgen op wie jij zelf bent en je eigen ontwikkeling. Het idee van een microgeneratie – een eigen, duidelijker afgebakende groepsidentiteit – is dan aanlokkelijk. Zowel voor jou als 13-jarige, als voor de volwassenen om je heen die behoefte hebben aan een kader om de verschillen tussen hun eigen generatie en die van jou en je ‘vreemde’ leeftijdsgenoten te verklaren.
Wat moet jij als professional met het fenomeen generatie ZAlpha?
Het is dus geen verrassing dat microgeneraties zoals Zillennials en nu generatie ZAlpha de kop opsteken. Zeker in een tijd waarin maatschappelijke verandering steeds sneller lijkt plaats te vinden en we (extra) behoefte hebben aan actuele betekenisgevende kaders. Het denken in microgeneraties biedt – op een enigszins onschuldige manier – uitkomst. Wel moeten we ons bewust zijn van het risico van elke vorm van generatiedenken: het omarmen van (micro)generaties leidt te vaak tot dominante stereotype labels en eigenschappen die de diversiteit binnen de groep wegcijferen. Dit voedt het idee van – vaak niet bestaande – generatiekloven en zit daarmee de verbinding tussen generaties in de weg. Daarom zeggen wij naar aanleiding van Generatie ZAlpha: heel goed om kritisch te zijn over de bestaande arbitraire scheidslijnen binnen de gangbare generatiekalender, maar laten we vooral nog even wachten met het te eenzijdig ‘duiden’ van de impact, ideeën en het gedrag van deze heterogene groep jonge tieners.
Bronnen:
[1] Becker, H.(1992) Generaties en hun kansen. Amsterdam
[2] RJ Adriaansen (2011) Generaties, herinnering en historiciteit. Tijdschrift voor geschiedenis.
Meer over jongeren?
Al sinds 1999 werkt Youngworks met een team van onderzoekers, adviseurs en trainers; en met een uitgebreid netwerk, van wetenschappers tot designers aan verschillende vraagstukken rondom jongeren (en hun toekomst). We schrijven regelmatig blogs en longreads, bekijk hier onze blogs. Ook is onze kennis gebundeld in verschillende boeken. Bekijk hier ons aanbod.
Wil je meer weten over de zin en onzin van generatiedenken? Lees dan ook ons drieluik over de huidige generatie jongeren, gen Z.
Wil jij je met collega’s verdiepen in dit onderwerp? Of heb je een vraag? Neem dan zeker contact met ons op.